Ngày 14/12/2021, Bộ Công Thương phối hợp với Ngân hàng Thế giới tại Việt Nam và các đơn vị có liên quan tổ chức Diễn đàn Logistics Việt Nam 2021 với chủ đề "Phát triển nhân lực logistics" bằng hình thức trực tiếp và trực tuyến. Đồng chí Trần Tuấn Anh, Ủy viên Bộ Chính trị, Trưởng Ban Kinh tế Trung ương đã tham dự và phát biểu chỉ đạo tại Diễn đàn. Tham dự Diễn đàn có đồng chí Nguyễn Hồng Diên, Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ Công Thương; cùng các đại biểu là đại diện lãnh đạo các ban, bộ, ngành Trung ương, địa phương, các tổ chức quốc tế.
Đồng chí Trần Tuấn Anh, Ủy viên Bộ Chính trị, Trưởng Ban Kinh tế Trung ương phát biểu chỉ đạo tại Diễn đàn
Phát biểu khai mạc hội thảo, đồng chí Nguyễn Hồng Diên, Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ Công thương cho rằng, Logistics là ngành dịch vụ được ví như là những "mạch máu"của nền kinh tế quốc dân, có vai trò quan trọng trong việc kết nối, hỗ trợ và thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội. Thị trường logistics tại Việt Nam được cộng đồng doanh nghiệp và các tổ chức quốc tế đánh giá là một thị trường đầy tiềm năng để phát triển mạnh mẽ, nhất là sau khi đại dịch Covid-19 được kiểm soát và các hoạt động sản xuất, kinh doanh phục hồi, tăng trưởng trở lại.
Đồng chí cho biết, thời gian qua, Chính phủ và các Bộ, ngành, địa phương đã luôn quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo, hỗ trợ, tạo điều kiện cho ngành dịch vụ logistics phát triển; ban hành nhiều nghị định, quyết định, chỉ thị, kế hoạch và văn bản chỉ đạo nhằm đẩy mạnh thực hiện các giải pháp giảm chi phí, nâng cao năng lực cạnh tranh, tạo môi trường thuận lợi cho ngành logistics phát triển, hạn chế tối đa sự đứt gãy của chuỗi cung ứng, bảo đảm lưu thông hàng hóa trong nước và xuất, nhập khẩu, nhất là trong bối cảnh chịu sự tác động nặng nề, chưa từng có của đại dịch Covid-19. Với sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo của Chính phủ; sự hỗ trợ của các Bộ, ngành, địa phương; đặc biệt là nỗ lực của cộng đồng doanh nghiệp, ngành dịch vụ logistics Việt Nam đã có những bước phát triển khá nhanh, tăng trưởng bình quân hàng năm từ 10-15%, bước đầu đáp ứng được yêu cầu của các khách hàng trong nước và quốc tế, đóng góp quan trọng trong việc đưa tổng kim ngạch xuất, nhập khẩu của Việt Nam 11 tháng đầu năm 2021 duy trì mức tăng trưởng hai con số, đưa Việt Nam vào nhóm 20 nền kinh tế hàng đầu về thương mại quốc tế.
Tuy nhiên, Bộ trưởng bộ Công thương cũng nhấn mạnh, ngành dịch vụ logistics của nước ta vẫn còn nhiều hạn chế, chưa phát triển tương xứng với tiềm năng, lợi thế địa kinh tế của Việt Nam; năng lực cạnh tranh của Ngành còn thấp, chi phí logistics còn cao; sự liên kết giữa các doanh nghiệp xuất, nhập khẩu và doanh nghiệp dịch vụ logistics chưa chặt chẽ, kém hiệu quả. Một trong những nguyên nhân chủ quan chủ yếu của những hạn chế nêu trên đó là sự thiếu hụt nguồn nhân lực, chưa thực sự đáp ứng kịp thời nhu cầu phát triển trong tình hình mới. Sự khó khăn về nguồn nhân lực của Ngành logistics sẽ càng tăng thêm khi Việt Nam hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng, nhất là trong khu vực Cộng đồng Kinh tế ASEAN và tham gia các hiệp định thương mại tự do thế hệ mới.
Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên thông tin, Diễn đàn Logistics Việt Nam 2021 là Diễn đàn được tổ chức lần thứ 9, có tính thời sự và ý nghĩa thực tiễn sâu sắc. Qua 8 lần tổ chức, Diễn đàn đã trở thành một thương hiệu uy tín và quen thuộc đối với cộng đồng doanh nghiệp dịch vụ logistics Việt Nam. Diễn đàn lần này được tổ chức trong bối cảnh các cấp, các ngành trong cả nước đang tích cực triển khai thực hiện Nghị quyết Đại hội lần thứ XIII của Đảng; cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ Tư và kinh tế số đang là xu hướng phát triển mạnh mẽ, mang lại những thời cơ, thuận lợi nhưng cũng có không ít khó khăn, thách thức đan xen; đặc biệt, đại dịch Covid-19 được dự báo có thể còn diễn biến phức tạp, tác động bất lợi đến mọi mặt đời sống xã hội.
Đồng chí Nguyễn Hồng Diên, Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ Công Thương phát biểu khai mạc
Phát biểu chỉ đạo tại Diễn đàn, Đồng chí Trần Tuấn Anh nêu rõ, Logistics là ngành dịch vụ có vai trò quan trọng đối với phát triển kinh tế của Việt Nam, đặc biệt trong bối cảnh hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng. Văn kiện Đại hội XIII của Đảng đã đặt ra yêu cầu đẩy mạnh phát triển và nâng cao chất lượng các ngành dịch vụ, ưu tiên phát triển một số ngành trong đó có logistics và vận tải; nâng cao hiệu quả dịch vụ logistic.
Đồng chí bày tỏ ghi nhận, đánh giá cao và bày tỏ sự ủng hộ mạnh mẽ việc tiếp tục duy trì tổ chức Diễn đàn này của Bộ Công Thương và các cơ quan liên quan. Diễn đàn năm nay có ý nghĩa đặc biệt trong bối cảnh Việt Nam đang tích cực hoàn thiện để chuẩn bị triển khai Chương trình phục hồi phát triển kinh tế - xã hội gắn với Chiến lược phòng, chống covid – 19, đồng thời năm 2021-2022 cũng là những năm bản lề trong triển khai thực hiện Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng toàn quốc lần thứ XIII.
Đồng chí Trần Tuấn Anh nhấn mạnh, sự tăng trưởng của kinh tế Việt Nam, đặc biệt là xuất nhập khẩu những năm qua mang đến tiềm năng lớn đồng thời đặt ra những thách thức cho ngành logistics Việt Nam. Tuy nhiên, dịch Covid-19 trong hai năm qua đã ảnh hưởng đến mọi khía cạnh của nền kinh tế. Các quy định về giãn cách xã hội, hạn chế đi lại và vận chuyển ở nhiều quốc gia và vùng lãnh thổ đã khiến chuỗi cung ứng bị gián đoạn, chi phí vận tải biển tăng cao và trực tiếp khiến logistics toàn cầu bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Đồng chí chỉ ra những điểm yếu cố hữu của ngành logistics Việt Nam tiếp tục bộc lộ rõ hơn như chi phí logistics của Việt Nam vẫn còn ở mức cao, ước chiếm hơn 20% GDP, cao hơn nhiều so với chi phí logistics trung bình trên thế giới ở mức 11-12% GDP. Bên cạnh đó, việc đẩy mạnh liên kết giữa các doanh nghiệp logistics với nhau, giữa doanh nghiệp logistics và doanh nghiệp sản xuất, xuất khẩu còn yếu, chưa hình hình thành được mạng lưới các doanh nghiệp logistics Việt Nam có quy mô lớn, có năng lực dẫn dắt thị trường, thúc đẩy ngành logistics phát triển; quá trình chuyển đổi số trong ngành logistic còn chậm, chưa đáp ứng được yêu cầu phát triển; chất lượng nguồn nhân lực ngành logistics còn yếu và thiếu, mới chỉ đáp ứng khoảng 10% nhu cầu của thị trường, chưa theo kịp sự phát triển của logistics thế giới. Sự chuẩn bị về kiến thức, kỹ năng, thái độ cũng như trạng thái tâm lý của nhân lực logistics Việt Nam để sẵn sàng đón nhận làn sóng di chuyển lao động giữa các nước ASEAN cũng như tham gia các hiệp định thương mại tự do thế hệ mới còn chưa cao.
Bà Carolyn Turk, Giám đốc Quốc gia Ngân hàng Thế giới tại Việt Nam phát biểu tham luận
Đồng chí khẳng định, bối cảnh và thực trạng trên đặt ra yêu cầu đối với ngành logistics vừa phải có các giải pháp duy trì sức chống chịu bền bỉ, đảm bảo vai trò của logistics trong việc duy trì các chuỗi cung ứng hàng hóa, dịch vụ vừa phải có tư duy, tầm nhìn, giải pháp đặc biệt, định hình các hướng đi mới để bắt kịp với thế giới, tạo ra những bước đột phá cho thúc đẩy phục hồi kinh tế - xã hội trong những năm 2022-2023 và cho cả giai đoạn thực hiện Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 2021-2030 để góp phần đạt được mục tiêu đến năm 2025, Việt Nam là nước đang phát triển có công nghiệp theo hướng hiện đại, vượt qua mức thu nhập trung bình thấp; đến năm 2030, kỷ niệm 100 năm thành lập Đảng, phấn đấu là nước đang phát triển có công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao; đến năm 2045, kỷ niệm 100 năm thành lập Nước, trở thành nước phát triển, thu nhập cao.
Đồng chí Trần Tuấn Anh nhấn mạnh thêm một số nhiệm vụ trọng tâm mà ngành Công Thương và các bộ, ngành cần lưu ý quan tâm triển khai trong thời gian tới như:
Một là, Bộ Công Thương cần phối hợp chặt chẽ với các cơ quan liên quan sớm cụ thể hóa và tham mưu thể chế hóa các quan điểm, đường lối của Đảng về phát triển dịch vụ logistic; triển khai thực hiện đồng bộ, hiệu quả Kế hoạch hành động nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển dịch vụ logistic đến năm 2025 ban hành tại Quyết định 221/QĐ-TTg ngày 22/2/2021 của Thủ tướng Chính phủ. Các ngành cần trọng tâm chú trọng nâng cấp và phát triển hạ tầng logistic, đẩy nhanh quá trình hoàn thiện thể chế, chính sách, pháp luật về dịch vụ logictics, vận tải đa phương thức, vận tải xuyên biên giới, nội luật hóa các cam kết quốc tế về logistics… tạo cơ sở pháp lý thuận lợi cho hoạt động logictics.
Hai là, Bộ Công Thương cần đẩy nhanh tham mưu trình cấp có thẩm quyền ban hành Chiến lược phát triển dịch vụ logistic Việt Nam để không bỏ lỡ các cơ hội phát triển, nhất là trong bối cảnh các nước đang phục hồi mạnh mẽ sau khi chuyển sang trạng thái bình thường mới hiện nay. Cần sớm nghiên cứu, tham mưu kiện toàn bộ máy quản lý nhà nước về logicstics để phát huy mạnh mẽ hiệu lực, hiệu quả của cơ chế liên ngành, phối hợp từ Trung ương đến địa phương, kịp thời tái cơ cấu chuỗi cung ứng, dịch vụ logistics quốc tế và trong nước nhằm phục hồi kinh tế sau đại dịch Covid-19.
Ba là, cần tận dụng và khác thác có hiệu quả quá trình chuyển đổi số để phát triển ngành logistics trong điều kiện thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch Covid-19. Chương trình chuyển đổi số quốc gia đến năm 2025, định hướng đến năm 2030 đã nêu rõ 8 lĩnh vực ưu tiên chuyển đổi số, trong đó có ngành logistics. Đây sẽ là nền tảng quan trọng và là động lực thúc đẩy thay đổi sự trì trệ, tạo sự đột phá để nâng cao hiệu quả, năng lực cạnh tranh ngành logistics và là yếu tố có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong bối cảnh khó khăn, thách thức hiện nay nhất là đại dịch covid-19.
Bốn là, cần đặc biệt chú trọng và phát huy tối đa nguồn lực con người với vai trò là trung tâm, chủ thể cho phát triển ngành logistics bền vững. Bộ Công Thương và các bộ, ngành cần bám sát Văn kiện Đại hội XIII và các nghị quyết, kết luận của Đảng để xây dựng chiến lược, chương trình và các đề án phát triển nhân lực logistic, nhất là nguồn nhân lực chất lượng cao trong nước. Trong bối cảnh toàn cầu hóa và cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, hoạt động logistics sẽ có những bước phát triển mạnh mẽ hơn nữa, tập trung vào một số xu thế như big data, blockchain, logistics đô thị, trung tâm logistics, chuỗi cung ứng toàn cầu, dịch vụ giá trị gia tăng…; có giải pháp chú trọng và phát triển nguồn nhân lực logistics cả về chất và lượng, phù hợp theo các chuẩn mực quốc gia, khu vực và quốc tế.
Năm là, cần chú trọng thúc đẩy liên kết và mở rộng hợp tác quốc tế có hiệu quả trong phát triển dịch vụ logictic và đào tạo nhân lực logistic. Tiếp tục mở rộng kết nối hạ tầng logistic với các nước trong khu vực ASEAN, Đông Bắc Á và các khu vực khác có quan hệ hợp tác kinh tế chặt chẽ với Việt Nam. Tăng cường hợp tác công – tư trong xây dựng và phát triển các trung tâm logistic tại nước ngoài, nhất là tại các thị trường đối tác chiến lược.
Đồng chí Trần Tuấn Anh nhấn mạnh vai trò của Ban Kinh tế Trung ương là cơ quan tham mưu chiến lược của Đảng trong định hướng xây dựng và hoàn thiện thể chế kinh tế, hoạch định đường lối, chủ trương, biện pháp lớn, quan trọng về kinh tế - xã hội. Đồng chí bày tỏ sự ủng hộ của Ban Kinh tế Trung ương đối với những đề xuất, kiến nghị về các chủ trương, chính sách lớn cho phát triển ngành dịch vụ logistic trong thời gian tới; đề nghị Ban tổ chức Diễn đàn sớm có tổng hợp các kiến nghị, đề xuất để phục vụ xây dựng Đề án "Chủ trương, chính sách công nghiệp hóa, hiện đại hóa đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045" trình BCH Trung ương vào Hội nghị Trung ương 6, tháng 10 năm 2022.
Quang cảnh Diễn đàn
Tại Diễn đàn lần này dã diễn ra 2 Hội thảo chuyên đề trong buổi sáng nay về "Khôi phục chuỗi cung ứng, phát triển logistics sau đại dịch" và "Xây dựng doanh nghiệp mạnh về logistics", Phiên toàn thể buổi chiều tập trung thảo luận về chủ đề "Phát triển nhân lực logistics". Đây là vấn đề không mới, nhưng lại có ý nghĩa then chốt, quan trọng và cấp thiết, giúp nâng cao năng lực cạnh tranh nền kinh tế nói chung và ngành dịch vụ logistics nói riêng, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội lần thứ XIII của Đảng. Từ hoạt động thực tiễn ở mỗi ngành, lĩnh vực, địa phương và kinh nghiệm được rút ra từ những diễn đàn trước, tại Diễn đàn này, các đại biểu đại diện các hiệp hội, doanh nghiệp dịch vụ logistics, các chuyên gia, nhà nghiên cứu trong nước và quốc tế tiếp tục đối thoại, thảo luận, chia sẻ với các Bộ, ngành, địa phương, đối tác có liên quan về những ý tưởng, kinh nghiệm hay, cách làm hiệu quả trong hoạt động dịch vụ logistics; đồng thời, tập trung thảo luận, thống nhất kiến nghị với cấp có thẩm quyền, các cơ quan chức năng về các giải pháp nhằm phát huy được nội lực, tận dụng tối đa những tác động tích cực đến từ việc thực thi các hiệp định thương mại tự do, nhất là các hiệp định thương mại tự do thế hệ mới mà Việt Nam đã ký kết, đồng thời hạn chế tối đa những tác động tiêu cực, vượt qua mọi khó khăn, thách thức để biến "nguy" thành "cơ", đẩy mạnh phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao về logistics, góp phần thúc đẩy ngành logistics của nước ta phát triển lên một tầm cao mới trong thời gian tới.
Trung tâm Thông tin, Phân tích và Dự báo kinh tế