Chiều 26/11, Ban Kinh tế Trung ương phối hợp Liên minh Hợp tác xã Việt Nam tổ chức Hội thảo "Cơ chế, chính sách huy động nguồn lực cho phát triển nông nghiệp, nông thôn" với hình thức trực tiếp kết hợp trực tuyến. Đồng chí Nguyễn Duy Hưng, Phó Trưởng Ban Kinh tế Trung ương, Phó Trưởng Ban Thường trực Ban Chỉ đạo Trung ương tổng kết Nghị quyết 26 (NQ26); TS. Nguyễn Ngọc Bảo, Chủ tịch Liên minh Hợp tác xã Việt Nam, Thành viên Ban Chỉ đạo Trung ương tổng kết NQ26 đồng chủ trì Hội thảo.
Đồng chí Nguyễn Duy Hưng, Phó Trưởng Ban Kinh tế Trung ương, Phó Trưởng Ban thường trực Ban Chỉ đạo Trung ương tổng kết Nghị quyết 26-NQ/TW phát biểu khai mạc Hội thảo
Phát biểu khai mạc Hội thảo, đồng chí Phó Trưởng Ban Kinh tế Trung ương Nguyễn Duy Hưng, Phó Trưởng Ban Thường trực Ban Chỉ đạo Trung ương tổng kết Nghị quyết 26-NQ/TW cho rằng, nông nghiệp, nông dân, nông thôn là những vấn đề lớn, có tính chiến lược và là nhiệm vụ quan trọng hàng đầu trong sự nghiệp xây dựng và phát triển đất nước. Sau hơn 35 năm đổi mới, nông nghiệp, nông thôn Việt Nam đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng, có ý nghĩa to lớn. Góp phần vào thành tựu đó, có phần đóng góp quan trọng từ kết quả thực hiện thắng lợi Nghị quyết 26-NQ/TW ngày 5/8/2008 của Hội nghị Trung ương 7 (khoá X) về nông nghiệp, nông dân, nông thôn.
Hơn 13 năm thực hiện Nghị quyết 26, nông nghiệp đã phát triển vượt bậc, trở thành trụ đỡ của nền kinh tế trong những thời điểm kinh tế thế giới và trong nước gặp nhiều khó khăn, đặc biệt trong giai đoạn chịu nhiều tác động của dịch bệnh Covid-19. Tuy vậy, khu vực này vẫn còn bộc lộ nhiều tồn tại, hạn chế.
Vì vậy, để phát huy những thành tựu đã đạt được, khắc phục những hạn chế, biến thách thức thành thời cơ, trong thời gian tới công tác thể chế, xây dựng, bổ sung, hoàn thiện cơ chế, chính sách phát triển nông nghiệp, nghiệp nông thôn là hết sức nặng nề; đòi hỏi phải đánh giá đúng tình hình, đề xuất quan điểm, mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp đúng đắn, có tính khả thi.
Do đó, đồng chí Nguyễn Duy Hưng cho rằng rất cần có sự tham gia nhiệt tình, tâm huyết, trách nhiệm của các cơ quan, các chuyên gia, các nhà khoa học về các lĩnh vực, nhất là việc thực hiện các chủ trương huy động nguồn lực cho phát triển nông nghiệp, nông thôn.
Đồng quan điểm, TS Nguyễn Ngọc Bảo, Chủ tịch Liên minh Hợp tác xã Việt Nam, Thành viên Ban chỉ đạo Trung ương tổng kết Nghị quyết 26 cũng khẳng định: Trong các thời kỳ phát triển của đất nước, nhất là thực tiễn 2 năm phòng, chống dịch Covid-19 vừa qua, cũng như tái cơ cấu nền kinh tế những năm tới, nông nghiệp luôn là trụ đỡ của nền kinh tế - xã hội. Mới đây, Thủ tướng đã ban hành Quyết định số 255/QĐ-TTg ngày 25/2/2021 cơ cấu lại ngành nông nghiệp giai đoạn 2021-2025 và phê duyệt Chương trình chuyển đổi số quốc gia đến năm 2025, định hướng đến năm 2030, đều nêu rõ các yêu cầu và mục tiêu mạnh nền nông nghiệp hiện đại, nông nghiệp sạch, nông nghiệp hữu cơ.
TS. Nguyễn Ngọc Bảo phát biểu tại Hội thảo
Ngoài ra, tập trung phát triển đối với nhóm sản phẩm chủ lực quốc gia và cấp tỉnh theo hướng sản xuất hàng hóa tập trung, quy mô lớn, gắn công nghiệp chế biến nông sản, theo hình thức liên kết chuỗi giá trị bền vững với tỷ lệ giá trị nông sản đạt hơn 30%, tăng tỷ trọng kinh tế số trong nông nghiệp đạt tối thiểu 10%... "Để đạt được mục tiêu và yêu cầu này, cần phải thực hiện đồng bộ các giải pháp, trong đó phát triển các chuỗi giá trị sản phẩm nông sản chủ lực quốc gia, cấp tỉnh gắn với ứng dụng công nghệ cao và chuyển đổi số là giải pháp quan trọng và cấp thiết" - TS Nguyễn Ngọc Bảo cho biết.
Nhìn nhận thực tế các chuỗi giá trị sản phẩm nông sản chủ lực quốc gia, cấp tỉnh đã bước đầu hình thành, nhưng Chủ tịch Liên minh Hợp tác xã Việt Nam Nguyễn Ngọc Bảo cũng cho rằng, việc phát triển chuỗi giá trị gắn với ứng dụng công nghệ cao và chuyển đổi số đang gặp nhiều bất cập, tồn tại và khó khăn. Nhiều địa phương chưa xác định sản phẩm chủ lực cấp tỉnh, có tình trạng sản xuất theo phong trào. Các bộ, ngành và địa phương đã có quy hoạch sản phẩm nông sản nhưng chưa có quy hoạch cụ thể phát triển chuỗi giá trị sản phẩm nông sản chủ lực quốc gia, cấp tỉnh…
Toàn cảnh Hội thảo
Theo đề xuất của PGS.TS. Nguyễn Thị Minh Hiền, Học viện Nông nghiệp, tới đây, cần chú ý tới tinh giản bộ máy quản lý nhà nước về khoa học công nghệ (KHCN) trong các bộ, ngành để hạn chế việc chồng chéo về chức năng, nhiệm vụ cũng như các thủ tục, các quy định được đưa ra cùng một lúc bởi nhiều cơ quan quản lý khiến các tổ chức, cá nhân khó thực hiện nhiệm vụ KHCN. Thêm vào đó, Nhà nước không can thiệp vào công tác nghiệm thu và quản lý tài chính mà chỉ giữ vai trò đưa ra khung pháp lý cho các hoạt động này. Đổi mới và sáng tạo trong hệ thống tổ chức nghiên cứu khoa học và chuyển giao KHCN trong nông nghiệp như sắp xếp theo hướng đầu tư nghiên cứu cơ bản tập trung, không chồng chéo về chức năng. Khuyến khích các thành phần kinh tế tham gia phát triển khoa học và công nghệ, hỗ trợ phát triển các hình thức hợp tác công - tư và phát triển dịch vụ khoa học và công nghệ phục vụ phát triển nông nghiệp, nông thôn. Nhà nước giữ vai trò hỗ trợ, tạo môi trường thuận lợi cho hoạt động của các thành phần kinh tế.
Bên cạnh đó, tăng cường cơ chế chính sách để thúc đẩy nghiên cứu và chuyển giao KHCN trong nông nghiệp dựa trên nguyên lý thị trường. Đổi mới cơ chế đánh giá các đề tài KHCN theo hướng chú trọng hiệu quả và tác động của nhiệm vụ KHCN trong giải quyết các bài toán thực tiễn phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Đối với các nghiên cứu khoa học cơ bản, cần chú trọng đến chất lượng và chỉ số tác động của các bài báo, các công trình công bố quốc tế; đối với các nghiên cứu ứng dụng, cần quan tâm đánh giá khả năng ứng dụng và thương mại hóa kết quả KHCN trong phát triển nông nghiệp và kinh tế nông thôn.
Đồng chí Cao Đức Phát, Nguyên Phó Trưởng Ban Thường trực Ban Kinh tế Trung ương phát biểu tại Hội thảo
Liên quan tới cơ chế, chính sách tài chính phát triển nông nghiệp, nông thôn giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn năm 2045, TS. Nguyễn Như Quỳnh, Phó Viện trưởng phụ trách Viện Chiến lược và Chính sách tài chính cho rằng, cần hoàn thiện các chính sách thuế hướng đến mục tiêu khuyến khích, hỗ trợ sự phát triển nông nghiệp bền vững. Bên cạnh đó, ngân sách nhà nước tiếp tục ưu tiên phát triển nông nghiệp nông thôn, thu hút các nguồn lực trong nền kinh tế đầu tư cho nông nghiệp. Ngoài ra, hoàn thiện cơ sở pháp lý và tháo gỡ các khó khăn, vuớng mắc trong các thủ tục tiếp cận vốn vay nông nghiệp cũng như nghiên cứu tiếp tục có chính sách hỗ trợ giảm chi phí sản xuất cho các doanh nghiệp chịu ảnh hưởng của dịch trong năm 2022 thông qua chính sách tài khóa hỗ trợ các doanh nghiệp trong giai đoạn khó khăn do dịch bệnh gây ra như giảm thuế giá trị gia tăng (GTGT) đầu vào đối với nguyên liệu sản xuất; giảm hoặc miễn thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN) có thời hạn cho các doanh nghiệp chịu ảnh hưởng nặng nề; miễn giảm tiền thuê đất cho các doanh nghiệp nông nghiệp; giá điện, nước đối với các nhà máy sản xuất, kho lạnh trữ hàng và cho phép hoãn thời gian thanh toán tiền điện; nghiên cứu, tham mưu với Chính phủ có các gói kích cầu kịp thời nhằm hỗ trợ tiêu thụ hàng hóa trong nước; nghiên cứu chính sách để giảm chi phí vận chuyển, lưu thông hàng hóa; chính sách trợ giá, hỗ trợ thiệt hại cho người dân, doanh nghiệp, hợp tác xã bị ảnh hưởng, thua lỗ do địa phương phải thực hiện giãn cách/phong tỏa để kiểm soát dịch bệnh COVID-19. Đặc biệt là nghiên cứu xây dựng chính sách gia hạn nợ, không chuyển thành nợ xấu, phạt nợ quá hạn đối với các khoản vay đến hạn thanh toán, giảm chi phí giao dịch để tạo điều kiện doanh nghiệp tập trung vốn sản xuất; kích hoạt các gói tín dụng trả chậm và tạo điều kiện để các doanh nghiệp, hợp tác xã, nông dân tiếp cận nguồn vốn này để duy trì hoạt động sản xuất, đảm bảo nguồn nguyên liệu cho các nhà máy chế biến.
Đồng chí Nguyễn Duy Hưng, Phó Trưởng Ban Kinh tế Trung ương, Phó Trưởng Ban thường trực Ban Chỉ đạo Trung ương tổng kết Nghị quyết 26-NQ/TW phát biểu kết luận tại Hội thảo
Đồng chí Nguyễn Duy Hưng, Phó Trưởng Ban Kinh tế Trung ương, Phó Trưởng Ban thường trực Ban Chỉ đạo Trung ương tổng kết Nghị quyết 26-NQ/TW đánh giá cao Hội thảo lần này với việc ghi nhận nhiều ý kiến xác đáng, thiết thực, trong đó có nội dung đề xuất Trung ương nên xem xét ban hành Nghị quyết mới thay thế Nghị quyết 26-NQ/TW về nông nghiệp, nông thôn, nông dân phù hợp với tình hình mới trong phát triển nông nghiệp, nông thôn.../.
Trung tâm Thông tin, Phân tích và Dự báo kinh tế