Theo báo cáo của Cơ quan thông tin năng lượng Mỹ (EIA), tình hình sử dụng năng lượng trung bình để phục vụ phát triển kinh tế trên toàn thế giới đang dần được cải thiện.
Thông tin này được chứng minh bằng các chỉ số mới nhất về "mức tiêu thụ năng lượng toàn cầu" hay lượng BTU (British thermal unit) được sử dụng để làm ra 01 (một) đơn vị GDP. Việc chỉ số về tốc độ sử dụng năng lượng sụt giảm không có nghĩa là kinh tế thế giới đang suy thoái, mà ngược lại, điều đó cho thấy kinh tế trên toàn cầu ngày càng hoạt động một cách hiệu quả hơn.
EIA cho biết, mức tiêu thụ năng lượng toàn cầu giảm 1/3 trong vòng 25 năm kể từ năm 1990 đến hết năm 2015 và sự sụt giảm này diễn ra ở tất cả các khu vực trên thế giới, kể cả ở những nước phát triển cũng như đang phát triển.
Các nước thuộc Tổ chức hợp tác và phát triển kinh tế (OECD), như thường lệ, có mức tiêu thụ năng lượng hiệu quả hơn các nước khác bên ngoài tổ chức này. Những quốc gia OECD sở hữu các tòa nhà mới và tiết kiệm năng lượng hơn. Ngoài ra, họ đều thống nhất áp dụng những quy định nghiêm ngặt về hiệu quả sử dụng nhiên liệu cho xe hơi. Bên cạnh đó, chính quyền địa phương và chính phủ các nước OECD có đặc quyền được phép can thiệp vào lĩnh vực công nghiệp.
Nhưng nguyên nhân chính trong việc OECD bỏ xa các nước không thuộc thành viên của tổ chức này về tốc độ cắt giảm mức tiêu thụ năng lượng là việc nền kinh tế của OECD chú trọng tới phát triển lĩnh vực dịch vụ hơn lĩnh vực sản xuất. Theo đánh giá của EIA, các nền kinh tế tập trung vào lĩnh vực sản xuất, thông thường, sử dụng nhiều năng lượng hơn cho một đơn vị GDP so với các nền kinh tế tập trung vào lĩnh vực dịch vụ. Thêm vào đó, các nước với khoảng cách lớn giữa những thành phố có mức tiêu thụ năng lượng cao hơn để phục vụ hoạt động vận chuyển hàng hóa và hành khách.
EIA cũng đưa ra tính toán về hiệu quả sử dụng năng lượng - đó là giá trị nghịch đảo của mức tiêu thụ năng lượng, và nó cho thấy hiệu quả kinh tế của mỗi một đơn vị năng lượng được sử dụng. Thế giới có những chuyển biến tích cực trong vòng 25 năm trở lại đây khi Trung Quốc đạt tốc độ tăng trưởng về hiệu quả sử dụng điện năng hết sức ngoạn mục với mức 133% trong giai đoạn từ năm 1990 đến hết năm 2015, chủ yếu là do sản lượng tăng gấp đôi so với tăng trưởng của mức tiêu thụ năng lượng. Tuy nhiên, Mỹ chỉ đạt được mức 58% trong vòng 25 năm qua.
Trước đó, vào tháng 11/2015, trong báo cáo thường niên "Viễn cảnh năng lượng thế giới", Tổ chức Năng lượng quốc tế (IEA) cho biết, Ấn Độ, Trung Quốc, các nước châu Phi, Trung Đông và Đông Nam Á là những khu vực có mức tiêu thụ năng lượng lớn. Trái lại, đến năm 2040, mức tiêu thụ năng lượng tại các quốc gia thuộc Liên minh châu Âu (EU) sẽ giảm khoảng 15%, trong khi tỷ lệ này tại Nhật Bản sẽ giảm khoảng 12% và tại Mỹ là 3%.
Theo báo cáo của IEA, trong tương lai các nước sẽ chú trọng đến sử dụng nhiên liệu ít carbon hơn. Tỷ lệ nhiên liệu phi hóa thạch chiếm trong tổng số các loại nhiên liệu được dự đoán tăng từ 19% ở thời điểm hiện tại lên mức 25% đến năm 2040.
Trước thềm Hội nghị Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu lần thứ 21 (COP21) diễn ra tại Paris (Pháp), nhiều quốc gia đã đưa ra các cam kết nhằm đẩy mạnh hệ thống năng lượng hiệu quả hơn và tăng cường sử dụng các nhiêu liệu ít carbon. Tuy nhiên, IEA cho rằng điều này lại không đồng nghĩa với việc giảm nhu cầu về năng lượng đang gia tăng trên toàn cầu và trong hai thập kỷ tới, nhu cầu về dầu thô dường như ổn định hơn trong khi chính phủ nhiều nước tiếp tục chính sách cắt giảm trợ giá đối với mặt hàng này song song với việc thúc đẩy tính hiệu quả về năng lượng và các nguồn năng lượng thay thế.
Quang Huy, Vụ KTTH (Tài liệu tham khảo: Arstechnica.com)