Ngày 13/10 tại Hà Nội, Vụ Dầu khí và Than (Bộ Công Thương) chủ trì, phối hợp với Tạp chí Năng lượng sạch Việt Nam tổ chức diễn đàn "Chuyển dịch năng lượng của Việt Nam hướng đến phát triển bền vững". Đồng chí Nguyễn Đức Hiển, Phó Trưởng ban Kinh tế Trung ương đã tham dự, chủ trì và phát biểu khai mạc tại Diễn đàn.
Đồng chí Phó Trưởng Ban Nguyễn Đức Hiển phát biểu tại Diễn đàn
Tham dự Diễn đàn có PGS.TS Trần Đình Thiên, nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam; ông Phạm Nguyên Hùng, Phó Cục trưởng Cục Điện lực và Năng lượng tái tạo, ông Trần Văn Khải, Ủy viên Thường trực Ủy ban Khoa học - Công nghệ và Môi trường của Quốc hội; bà Ngô Thúy Quỳnh, Phó Vụ trưởng Vụ Dầu khí và Than, Bộ Công Thương; cùng sự tham gia của các chuyên gia, nhà khoa học, lãnh đạo các tập đoàn, doanh nghiệp về năng lượng theo hình thức trực tiếp và trực tuyến.
Các diễn giả trình bày các báo cáo chính tại Diễn đàn bao gồm: bà Vũ Chi Mai - Trưởng hợp phần dự án 4E - EVEF, Chương trình Năng lượng GIZ; bà Ngụy Thị Khanh, Giám đốc điều hành Trung tâm Phát triển Sáng tạo Xanh (GreenID); PGS.TS Phạm Hoàng Lương, Giám đốc Viện Khoa học Công nghệ Quốc tế Việt Nam - Nhật Bản; ông Hà Đăng Sơn, Phó giám đốc Chương trình Năng lượng phát thải thấp Việt Nam (USAID V-LEEP II).
PGS.TS Trần Đình Thiên điều hành phiên thảo luận
Phát biểu khai mạc tại Diễn đàn, đồng chí Nguyễn Đức Hiển, Phó Trưởng ban Kinh tế Trung ương nhấn mạnh, Việt Nam được đánh giá là một trong sáu quốc gia chịu ảnh hưởng lớn nhất bởi biến đổi khí hậu theo báo cáo về chỉ số rủi ro khó hậu toàn cầu năm 2020. Trong những năm qua, Việt Nam đã luôn tích cực trong thực hiện các cam kết của Chương trình nghị sự 2030 vì sự phát triển bền vững và tích cực tham gia Thỏa thuận chung Paris trong khuôn khổ Công ước chung của Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu (COP 21). Trong đó, một trong những yêu cầu quan trọng Việt Nam cần thực hiện khi tham gia là thúc đẩy chuyển dịch năng lượng mạnh mẽ để giảm phát thải khí nhà kính, các quyết định đầu tư và chính sách phải được thực hiện để khử carbon trong lĩnh vực năng lượng. Bên cạnh đó, việc thực hiện các FTA thế hệ mới cũng đặt ra các yêu cầu phải thúc đẩy chuyển dịch năng lượng. Nghị quyết 55-NQ/TW, ngày 11/2/2020 của Bộ Chính trị về "Định hướng chiến lược phát triển năng lượng quốc gia của Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045" đã xác định các quan điểm, mục tiêu và nhiệm vụ giải pháp lớn về chuyển dịch năng lượng tại Việt Nam trong thời gian tới. Tại Nghị quyết 55, Bộ Chính trị đã giao Ban Kinh tế Trung ương là cơ quan chủ trì hướng dẫn, kiểm tra và giám sát việc triển khai thực hiện Nghị quyết này.
Ông Đặng Hải Anh, Trưởng phòng Dầu khí, vụ Dầu khí và Than, Bộ Công thương phát biểu tham luận
Đồng chí nhấn mạnh đến vấn đề cơ cấu tiêu thụ năng lượng sơ cấp toàn cầu đã thay đổi đáng kể trong những năm gần đây, nhất là từ khi đại dịch covid bùng phát. Theo đó, nhu cầu năng lượng sơ cấp giảm gần 4% vào năm 2020, lượng khí thải CO2 liên quan đến năng lượng toàn cầu giảm 5,8; mức tiêu thụ nhiên liệu hóa thạch giảm mạnh; nhiên liệu và công nghệ các-bon thấp, đặc biệt là điện mặt trời và gió đạt tỷ trọng tăng trưởng hàng năm cao nhất từ trước đến nay trong hỗn hợp năng lượng toàn cầu. Đồng thời, đồng chí Phó Trưởng Ban đã phát biểu, phân tích và làm rõ xu hướng phát triển năng lượng của thế giới sẽ đi theo hướng thay thế dần các nguồn năng lượng hóa thạch (than, dầu mỏ) bằng các nguồn năng lượng xanh và sạch hơn (gió, mặt trời, sinh khối, hydro xanh, methanol…), trong đó, khí tự nhiên đóng vai trò là bước trung gian cho quá trình chuyển đổi này. Bên cạnh đó, hiệu quả sử dụng năng lượng ngày càng được cải thiện và các dạng năng lượng cuối được sử dụng dưới dạng điện đang ngày càng phát triển, đặc biệt là trong lĩnh vực giao thông vận tải do ứng dụng các tiến bộ của khoa học, công nghệ, nhất là các công nghệ của cuộc CMCN lần thứ tư. Một số xu hướng chính phát triển năng lượng được quan tâm hiện nay có thể kể đến như: dịch chuyển dần từ dầu sang khí; tăng cường tích hợp lọc-hóa dầu; phát triển năng lượng tái tạo; sự phát triển của nền kinh tế methanol, nền kinh tế hydro; chuyển hóa CO2; tiết kiệm năng lượng…Nhiều tập đoàn dầu khí trên thế giới đã xác định định hướng chiến lược chuyển đổi từ mô hình tập đoàn dầu khí thành tập đoàn năng lượng để thích ứng với xu thế và yêu cầu chuyển dịch năng lượng.
Ông Phạm Nguyên Hùng, Phó Cục trưởng Cục Điện lực và Năng lượng tái tạo, Bộ Công Thương
phát biểu tham luận
Đồng chí Nguyễn Đức Hiển thông tin tại Diễn đàn, Nghị quyết 55-NQ/TW của Bộ Chính trị đã đề ra quan điểm chỉ đạo và mục tiêu cụ thể để thúc đẩy chuyển dịch năng lượng bền vững như: Quan điểm "bảo đảm vững chắc an ninh năng lượng quốc gia…ưu tiên phát triển năng lượng nhanh và bền vững, đi trước một bước; gắn với bảo vệ môi trường sinh thái" với mục tiêu: Giảm phát thải khí nhà kính từ hoạt động năng lượng so với kịch bản phát triển bình thường ở mức 15% vào năm 2030, lên mức 20% vào năm 2045; quan điểm "ưu tiên khai thác, sử dụng triệt để và hiệu quả các nguồn năng lượng tái tạo, năng lượng mới, năng lượng sạch" với mục tiêu: Tỉ lệ các nguồn năng lượng tái tạo trong tổng cung năng lượng sơ cấp đạt khoảng 15 - 20% vào năm 2030; 25 - 30% vào năm 2045; quan điểm "khai thác và sử dụng hợp lý các nguồn năng lượng hoá thạch trong nước, chú trọng mục tiêu bình ổn, điều tiết và yêu cầu dự trữ năng lượng quốc gia; ưu tiên phát triển điện khí, có lộ trình giảm tỉ trọng điện than một cách hợp lý"; quan điểm "sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả, bảo vệ môi trường phải được xem là quốc sách quan trọng và trách nhiệm của toàn xã hội" với mục tiêu: Tỉ lệ tiết kiệm năng lượng trên tổng tiêu thụ năng lượng cuối cùng so với kịch bản phát triển bình thường đạt khoảng 7% vào năm 2030 và khoảng 14% vào năm 2045; "nhanh chóng xây dựng thị trường năng lượng đồng bộ, cạnh tranh, minh bạch, đa dạng hoá hình thức sở hữu và phương thức kinh doanh; áp dụng giá thị trường đối với mọi loại hình năng lượng". Đồng thời, xác định chuyển dịch không chỉ là của ngành năng lượng mà phải gắn với cơ cấu lại các ngành và khu vực tiêu thụ năng lượng.
Bà Vũ Chi Mai - Trưởng hợp phần dự án 4E - EVEF, Chương trình Năng lượng GIZ phát biểu tham luận
Phó Trưởng Ban Kinh tế Trung ương cũng cho biết, theo tinh thần của Nghị quyết 55-NQ/TW, sắp tới Quốc hội sẽ sửa đổi Luật Dầu khí và hoàn thiện các luật chuyên ngành về điện lực, sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả và các luật khác liên quan đến ngành năng lượng để làm cơ sở thực hiện hiệu quả hơn cơ chế thị trường; nghiên cứu, thực hiện luật hoá việc điều hành giá điện và một số ưu đãi cho dự án được khuyến khích đầu tư trong lĩnh vực năng lượng; hoàn thiện khung pháp lý cho hoạt động kiểm soát và điều phối điện lực; nghiên cứu, xây dựng và ban hành luật về năng lượng tái tạo. Đồng thời, Chính phủ đang lãnh đạo xây dựng và triển khai Chiến lược phát triển năng lượng quốc gia và các chiến lược phát triển các phân ngành năng lượng, Quy hoạch tổng thể năng lượng quốc gia, Quy hoạch phát triển điện lực quốc gia phù hợp với tinh thần của Nghị quyết.
Bà Ngụy Thị Khanh, Giám đốc điều hành Trung tâm Phát triển Sáng tạo Xanh (GreenID) phát biểu tham luận
Đồng chí Nguyễn Đức Hiển khẳng định, Nghị quyết 55 của Bộ Chính trị được đánh giá có tính chiến lược và toàn diện, được các tổ chức quốc tế và cộng đồng doanh nghiệp và xã hội đánh giá cao. Vấn đề đặt ra hiện nay là cần sớm thúc đẩy để thể chế hóa và cụ thể hóa Nghị quyết thành các chiến lược và chính sách cụ thể. Đồng chí đề nghị các đại biểu quan tâm thảo luận, làm rõ các vấn đề trọng tâm như: (i) Nhận diện và dự báo xu thế chuyển dịch năng lượng trên thế giới và làm rõ những vấn đề đặt ra đối với chuyển dịch năng lượng của Việt Nam. Đánh giá tác động của đại dịch covid – 19 và suy thoái kinh tế đến chuyển dịch năng lượng; (ii) Đánh giá và làm rõ tác động của chuyển dịch năng lượng đối với ngành công nghiệp dầu khí, công nghiệp than và các phân ngành năng lượng khác của Việt Nam; (iii) Đề xuất định hướng và các cơ chế, chính sách để thúc đẩy chuyển dịch năng lượng tại Việt Nam, bảo đảm thực hiện thành công các mục tiêu nêu tại Nghị quyết 55 của Bộ Chính trị. Đề nghị tập trung vào các các nhóm nội dung như: (1) Về phát triển năng lượng tái tạo; (2) Về sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả; (3) Về chính sách giảm sâu phát thải CO2; (3) Về chính sách phi các-bon hoá gắn với phát triển năng lượng điện trong GTVT; (4) Về cơ sở hạ tầng; (5) Về môi trường và thị trường điện cạnh tranh, vv…; (iv) Đề xuất và kiến nghị các giải pháp, chính sách đối với ngành dầu khí để có thể xây dựng và phát triển Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Việt Nam trở thành Tập đoàn kinh tế - năng lượng - công nghiệp tham gia mạnh mẽ vào quá trình chuyển dịch năng lượng.
Quang cảnh Diễn đàn
Đồng chí cũng đề nghị các đại biểu tập trung vào các giải pháp, chính sách đối với lĩnh vực thăm dò và khai thác dầu khí, công nghiệp khí, công nghiệp điện, chế biến dầu khí. Kiến nghị cụ thể về các cơ chế, chính sách để ưu tiên sử dụng nguồn khí trong nước, vấn đề sửa đổi Luật Dầu khí, cho phép PVN đầu tư các dự án điện gió ngoài khơi, các cơ chế thu xếp vốn…
Diễn đàn "Chuyển dịch năng lượng của Việt Nam hướng đến phát triển bền vững" là cơ hội quý báu để các lãnh đạo cơ quan, bộ, ban ngành của Đảng và Nhà nước gặp gỡ, thảo luận. Đồng thời, ý kiến của các đại biểu sẽ được Ban Tổ chức Hội thảo tổng hợp, gửi Ban Kinh tế Trung ương để tham khảo xây dựng Báo cáo chuyên đề, phục vụ công tác hướng dẫn, kiểm tra, giám sát việc triển khai thực hiện Nghị quyết 55 của Bộ Chính trị./.
Trung tâm Thông tin, Phân tích và Dự báo kinh tế