Theo GS. TS Nguyễn Cảnh Toàn - Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam, muốn giảm giờ làm thì phải dựa vào "sức khỏe" của nền kinh tế.
Muốn giảm giờ làm cần tăng năng suất lao động
Nếu "sức khỏe" nền kinh tế cho phép, chắc chắn Đảng và Nhà nước sẽ có chính sách giảm giờ làm theo mong muốn của người lao động. Lúc đó, chủ các doanh nghiệp đều đồng tình ủng hộ.
Nhiều ý kiến trái chiều
Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội (LĐ-TB&XH) đang xây dựng dự thảo Luật Lao động (sửa đổi). Theo đó, ngoài phương án quy định giờ làm việc bình thường không quá 8 giờ/ngày, 48 giờ/tuần (tức làm việc 6 ngày/tuần, chỉ nghỉ chủ nhật) như luật hiện hành, dự thảo Bộ luật Lao động (sửa đổi) được bổ sung thêm phương án thiết kế theo nguyện vọng của đa số người lao động là chỉ làm 44 giờ/tuần (làm việc 5,5 ngày trong tuần).
Theo các đánh giá sơ bộ của cơ quan soạn thảo, việc giảm giờ chính thức trong tuần xuống 44 giờ/tuần sẽ tỷ lệ thuận với sức khỏe, tiền lương và năng suất lao động theo giờ của người lao động, nhưng sẽ tỷ lệ nghịch với năng suất lao động tổng thể trong năm, với chi phí, năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp và tốc độ tăng trưởng GDP.
Về phía đại diện cho người lao động, Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam cho rằng, với mục đích cải thiện sức khỏe, tinh thần cũng như nâng cao thu nhập cho người lao động, sau 20 năm khu vực nhà nước áp dụng giờ làm việc 40 giờ/tuần, đã đến lúc xem xét giảm giờ làm cho người lao động. Việc giảm giờ làm chính thức trong tuần nhằm hướng tới bình đẳng với khu vực hành chính và xu hướng chung hiện nay của thế giới với mục tiêu thúc đẩy các biện pháp tăng năng suất lao động, việc làm đầy đủ và tạo dư địa mở rộng khung làm thêm giờ cho một số ngành nghề, lĩnh vực có nhu cầu.
Tuy nhiên ở chiều ngược lại, Hiệp hội các doanh nghiệp lại phản ứng mạnh vì cho rằng giảm giờ làm sẽ tạo ra gánh nặng quá lớn cho doanh nghiệp, làm tăng chi phí sản xuất cũng như giảm sức hút đầu tư của Việt Nam.
Các doanh nghiệp nước ngoài lo ngại về chi phí lao động của Việt Nam ngày càng tăng cao sau khi quy định về giảm giờ làm việc được ban hành, nhất là trong bối cảnh các mức đóng bảo hiểm xã hội của Việt Nam đang đứng ở mức cao trong khu vực và lương tối thiểu vùng ở Việt Nam tăng đều qua các năm. Điều này dẫn đến nhiều doanh nghiệp nước ngoài có thể rút khỏi Việt Nam, và các doanh nghiệp khác đang dự kiến đầu tư vào Việt Nam cũng sẽ chuyển hướng đầu tư sang các quốc gia khác trong khu vực thay vì đầu tư tại Việt Nam.
Tại buổi làm việc giữa Bộ LĐ –TB&XH với Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) và một số hiệp hội doanh nghiệp ngày 16/9, ông Vũ Tiến Lộc, Chủ tịch VCCI cho rằng, năng suất lao động của Việt Nam vẫn thấp. So với 15 quốc gia có cạnh tranh trực tiếp với Việt Nam về xuất khẩu thì Việt Nam đang yếu thế hơn. Nếu giảm giờ làm từ 48 giờ/tuần xuống còn 44 giờ/tuần, tính ra giảm đến 220 giờ/năm, cùng với trần quy định giờ làm thêm không quá 400 giờ/năm thì sẽ gây bó buộc cho doanh nghiệp.
Theo ông Lộc, muốn đất nước thoát khỏi bẫy thu nhập trung bình thì phải tăng trưởng trên 7% GDP. Thời điểm này, việc duy trì tăng trưởng mức 7% là vô cùng khó khăn. Đặc biệt trong bối cảnh 60% doanh nghiệp đang kinh doanh không có lãi. Vì vậy, thời điểm này giảm giờ làm là chưa phù hợp.
Muốn giảm giờ làm phải tăng năng suất lao động
Trao đổi với báo chí, GS.TS Nguyễn Cảnh Toàn- Viện Hàn lâm Khoa học và xã hội Việt Nam cho rằng, muốn giảm giờ làm thì phải tăng năng suất lao động. Đồng thời, phải dựa trên cơ sở phát triển của nền kinh tế. Suy cho cùng, muốn giảm giờ làm thì phải dựa vào "sức khỏe" của nền kinh tế. Nếu "sức khỏe" nền kinh tế cho phép, chắc chắn Đảng và Nhà nước sẽ có chính sách giảm giờ làm theo mong muốn của người lao động. Lúc đó, chủ các DN đều đồng tình ủng hộ.
Cũng theo GS. Toàn, khi nói đến vấn đề giảm giờ làm và tăng năng suất lao động thì cũng phải nói đến chất lượng lao động của người Việt Nam. Tăng năng suất lao động trong đó chủ yếu là tăng chất lượng lao động cực kỳ quan trọng. Đây là yếu tố quyết định trong cuộc cách mạng công nghiệp 4.0. Đây cũng là vấn đề cực kỳ nan giải đối với Việt Nam, mặc dù trong thời gian gần đây năng suất lao động của Việt Nam tăng khá nhanh so với các nước ASEAN. Nhưng tăng năng suất lao động tại Việt Nam có điểm cao, điểm trồi, điểm sụt, chưa đồng đều giữa các ngành, nghề. Tăng năng suất lao động phải đều và bền vững và gắn với chất lượng lao động, lúc đó mới giảm giờ làm và tăng lương cho người lao động.
GS. Toàn cũng cho rằng: "Để tăng chất lượng lao động đáp ứng năng suất lao động, chúng ta phải tập trung vào công tác đào tạo nghề. Đặc biệt là ý thức của người lao động. Bởi đào tạo nghề có tốt đến mấy mà người lao động không ý thức được điều đó thì cùng không mang lại kết quả. Bản thân người lao động phải đứng trong guồng máy và xác định vị trí của mình nếu không muốn đào thải. Điều quan trọng, người lao động là người quyết định, chúng ta chỉ là "bà đỡ" để xây dựng cơ chế, chính sách tạo điều kiện cho họ. Còn họ mới là người quyết định tồn tại để tăng năng suất lao động, giảm giờ làm".
Theo thoibaotaichinhvietnam.vn