Theo Báo cáo Điểm lại của World Bank ra mắt tháng 8/2021, GDP Việt Nam dự kiến tăng trưởng khoảng 4,8% cho cả năm 2021, mặc dù nền kinh tế đã ghi nhận kết quả vững chắc trong nửa đầu năm. Dự báo này, thấp hơn hai điểm phần trăm so với dự báo do Nhóm Ngân hàng Thế giới đưa ra vào tháng 12 năm 2020, có xét đến tác động tiêu cực của đợt dịch COVID-19 hiện nay đến các hoạt động kinh tế.
Kinh tế Việt Nam đã thể hiện khả năng chống chịu rất tốt và đạt kết quả vững chắc trong nửa đầu năm 2021 với mức tăng trưởng 5,6%, nhờ sự tăng trưởng của khu vực công nghiệp. Động lực tăng trưởng là đầu tư và tiêu dùng tư nhân. Tuy nhiên, Việt Nam đang phải đối chọi với đợt dịch thứ 4 bùng phát từ tháng 4. Việc hạn chế đi lại tác động tới các hoạt động kinh tế. Chỉ số PMI tụt xuống dưới mức 50%, giống như các nước ASEAN. Trong tháng 7, doanh số bán lẻ giảm, thâm hụt thương mại tăng do xuất khẩu giảm, trong khi nhập khẩu tăng. Xuất khẩu máy tính, điện tử giảm mạnh. Trong tháng 7, tổng mức bán lẻ hàng hóa và dịch vụ giảm 19,8% so cùng kỳ năm trước. Đây là mức giảm lớn nhất kể từ tháng 4/2020, trong khi tăng trưởng ngành công nghiệp giảm từ 4,9% (so cùng kỳ năm trước) trong tháng 6 xuống còn 2,2% trong tháng 7. Nền kinh tế dự kiến tiếp tục bị ảnh hưởng trong tháng 8 do giãn cách xã hội nghiêm ngặt để dập dịch từ tháng 7, đặc biệt là các tỉnh phía Nam, TP.HCM và sau đó là Hà Nội.
Trong khi đó, do Việt Nam có tỷ lệ tiêm vắc-xin thấp hơn so với nhiều quốc gia khác, nên khả năng dập dịch trên diện rộng cũng bị ảnh hưởng. Đến cuối tháng 7, chỉ có 5,1% dân số được tiêm mũi vắc-xin đầu tiên và chỉ có 0,6% dân số được tiêm đầy đủ hai mũi. Hầu hết các quốc gia so sánh ở châu Á đều vượt Việt Nam về nỗ lực tiêm vắc-xin.
Thị trường lao động vẫn chống chịu tương đối vững trong năm đầu của đại dịch, nhưng xu hướng gần đây cho thấy việc làm và thu nhập của lao động bắt đầu phản ánh tác động của đợt dịch thứ 4. Tác động kéo dài của đại dịch đến các hộ gia đình đã trở nên rõ nét hơn, thậm chí trước đợt dịch Covid-19 bùng phát tháng 4.
Về kinh tế đối ngoại, Việt Nam vẫn duy trì được vị thế tích cực với dự trữ ngoại hối tăng, thêm 6 tỷ USD từ tháng 12/2020 đến tháng 4/2021, nhưng cả cán cân thương mại hàng hóa và cán cân vãng lai lại xấu đi trong nửa đầu năm. Tuy nhiên, nhập khẩu tăng nhanh hơn xuất khẩu, trong khi cán cân dịch vụ tiếp tục bị ảnh hưởng tiêu cực do đóng cửa biên giới quốc gia đối với hầu hết khách quốc tế. Khu vực kinh tế đối ngoại đã mất đi một phần động lực vì dòng vốn FDI giảm 11% trong 7 tháng đầu năm 2021, còn cán cân thương mại hàng hóa đã chuyển sang thâm hụt sau khi đạt kết quả thặng dư cao chưa từng có trong năm 2020.
Về chính sách tiền tệ, Ngân hàng Nhà nước tiếp tục chính sách nới lỏng, trong khi Chính phủ quay về chính sách tài khóa trung lập hơn trong nửa đầu năm 2021. Tín dụng tăng trưởng khoảng 15% những tháng gần đây, so với 10-12% trong năm 2020, góp phần hỗ trợ các DN bị ảnh hưởng song cũng có thể đem lại rủi ro cao hơn cho khu vực tài chính.
Mặc dù Chính phủ vẫn còn đủ dư địa tài khóa, với tỷ lệ nợ công trên GDP rơi vào khoảng 55,3% GDP vào cuối năm 2020, nhưng kinh nghiệm quốc tế cho thấy, tình hình tài khóa có thể xấu đi tương đối nhanh chóng nếu đợt dịch hiện nay không sớm được kiểm soát, hoặc các đợt dịch mới lại nổ ra trong những tháng tiếp theo.
WB dự báo GDP Việt Nam tăng trưởng khoảng 4,8% cho cả năm 2021. Dự báo này thấp hơn 2 điểm phần trăm so với dự báo cũng của WB vào tháng 12/2020, có xét đến tác động tiêu cực của dịch Covid-19 tới các hoạt động kinh tế. Bên cạnh đó, kinh tế toàn cầu vẫn ở trong tình trạng bất định do dịch bệnh, vì vậy, tăng trưởng kinh tế của Việt Nam có thể thấp hơn dự báo. Tăng trưởng GDP của Việt Nam sẽ hướng dần về tốc độ tăng trưởng trước đại dịch, ở mức 6,5-7% từ năm 2022 trở đi. Dự báo này dựa trên giả định rằng đợt dịch hiện nay sẽ dần được kiểm soát, tạo điều kiện để kinh tế phục hồi trong quý IV.
Đỗ Thị Thu Hà, Ban Kinh tế Trung ương
In bài viết
