Đoàn viên, thanh niên là lực lượng đông đảo, đóng vai trò nòng cốt trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Đảng Cộng sản Việt Nam và Chủ tịch Hồ Chí Minh đã luôn quan tâm, chăm lo cho thế hệ đoàn viên, thanh niên, coi đây là lực lượng quyết định tương lai và sự hưng thịnh của đất nước. Xây dựng đội ngũ đoàn viên, thanh niên vững mạnh, có đạo đức, có nhân cách là nội dung quan trọng trong công tác xây dựng Đảng nói chung, xây dựng Đảng về đạo đức nói riêng.
Trải qua nhiều giai đoạn thăng trầm của lịch sử, khi nước nhà bị xâm lược, lực lượng thanh niên luôn là lực lượng xung kích, xả thân vì độc lập, tự do, thống nhất Tổ quốc. Đảng ta luôn đánh giá cao vai trò của đội ngũ đoàn viên, thanh niên, chú trọng giáo dục, bồi dưỡng thanh niên về lý tưởng cách mạng, bản lĩnh chính trị, đạo đức cách mạng, từ đây xây dựng những lớp thế hệ kế tục trung thành của Đảng. Đây là một nhiệm vụ quan trọng của công tác xây dựng Đảng về đạo đức.
Trong quá trình lãnh đạo sự nghiệp đổi mới của dân tộc, Đảng ta đã chỉ rõ: Sự nghiệp đổi mới có thành công hay không, đất nước bước vào thế kỷ XXI có vị trí xứng đáng trong cộng đồng thế giới hay không, cách mạng Việt Nam có vững bước theo con đường xã hội chủ nghĩa hay không, phần lớn tùy thuộc vào lực lượng thanh niên, vào việc bồi dưỡng, rèn luyện thế hệ thanh niên. Nghị quyết 25 ngày 25/7/2008 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa X đã khẳng định: “Đảng lãnh đạo công tác thanh niên và trực tiếp lãnh đạo Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh. Xây dựng đoàn vững mạnh là nội dung quan trọng trong công tác xây dựng Đảng, là xây dựng Đảng trước một bước. Đảng đề ra đường lối, chủ trương định hướng cho thanh niên hành động, xác định các chuẩn mực cho thanh niên phấn đấu; xây dựng các tấm gương điển hình tiêu biểu cho thanh niên học tập và noi theo”
Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng xác định: “Tăng cường giáo dục thế hệ trẻ về lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống văn hóa, nâng cao lòng yêu nước, tự hào dân tộc, nuôi dưỡng ước mơ, hoài bão, khát vọng vươn lên; nêu cao tinh thần trách nhiệm đối với đất nước, với xã hội; xây dựng môi trường, điều kiện học tập, lao động, giải trí, rèn luyện để phát triển lành mạnh, toàn diện, hài hòa cả về trí tuệ, thể chất và giá trị thẩm mỹ. Tạo động lực cho thanh niên xung kích trong học tập, lao động, sáng tạo, khởi nghiệp, lập nghiệp; làm chủ các kiến thức khoa học, công nghệ hiện đại, phát huy vai trò quan trọng trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Chăm lo nuôi dưỡng, giáo dục, bảo vệ thiếu niên, nhi đồng; dành những điều kiện tốt nhất, sự chăm lo chu đáo nhất cho trẻ em - tương lai của đất nước”2. Mỗi đoàn viên, thanh niên học tập sau này sẽ trở thành lực lượng nòng cốt, là “thanh bảo kiếm” bảo vệ Đảng, bảo vệ chế độ, chỉ biết “còn Đảng còn mình”, góp phần xây dựng Đảng về đạo đức giúp Đảng trong sạch, vững mạnh, nâng cao năng lực lãnh đạo, cầm quyền của Đảng...
Vài nét về đoàn viên, thanh niên
Đoàn viên, thanh niên là thế hệ trẻ có lối sống lành mạnh, cần, kiệm, trung thực, có tinh thần yêu nước, lòng tự hào, tự cường dân tộc; luôn tích cực, gương mẫu trong học tập, lao động, rèn luyện, tham gia nhiệt tình vào các hoạt động xã hội; luôn phấn đấu vì lý tưởng của Đảng Cộng sản Việt Nam và Chủ tịch Hồ Chí Minh; luôn chấp hành nghiêm chỉnh pháp luật của Nhà nước và Điều lệ Đoàn. Đoàn viên, thanh niên là những nhân tố tiêu biểu được đứng tên trong tổ chức Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, là những người trẻ ưu tú, luôn phấn đấu theo mục tiêu và lý tưởng của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh. Mỗi đoàn viên, thanh niên trước tiên luôn xác định mục tiêu lý tưởng của mình là phấn đấu vì độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh.
Trong công tác xây dựng Đảng về đạo đức, đoàn viên, thanh niên có nhiệm vụ phát huy vai trò chủ động, tự giác của mỗi cá nhân trong tu dưỡng, rèn luyện đạo đức; tuyên truyền các chủ trương, chính sách của Đảng, truyền thống, lịch sử của dân tộc Việt Nam, tích cực trong phong trào học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh; tích cực đấu tranh với các thói hư tật xấu trong Đảng, các biểu hiện suy thoái tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong một bộ phận cán bộ, đảng viên, trong phản bác các quan điểm sai trái, thù địch; giám sát các chủ trương, nghị quyết của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước của các đoàn thể chính trị - xã hội, phát huy vai trò phản biện dự thảo các văn bản của Đảng và Nhà nước trên các lĩnh vực, trong đó có công tác xây dựng Đảng về đạo đức; tăng cường mối quan hệ giữa Đảng với Nhân dân trong xây dựng Đảng về đạo đức.
Thực trạng tham gia công tác xây dựng Đảng về đạo đức của đoàn viên, thanh niên
Đoàn viên, thanh niên góp phần trong cụ thể hóa và tích cực tuyên truyền nền tảng tư tưởng của Đảng, các chủ trương, chính sách của Đảng, truyền thống, lịch sử của dân tộc Việt Nam; nâng cao nhận thức trong toàn dân, tích cực trong phong trào học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh. Đoàn viên, thanh niên đã tham gia nhiều cuộc thi với các nội dung và hình thức hết sức đa dạng, phong phú, sáng tạo: Hội thi “Ánh sáng soi đường”; Cuộc thi Olympic các môn khoa học Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh; Cuộc thi tìm hiểu triển khai học tập 6 bài lý luận chính trị cho đoàn viên, thanh niên trên internet; thi trắc nghiệm trực tuyến tìm hiểu về Đảng Cộng sản Việt Nam, nghị quyết Đại hội Đảng khóa XII, XIII… Việc đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh được đoàn viên, thanh niên hết sức chú trọng bằng sự nhiệt tình, tích cực trong khi tham gia các phong trào, các buổi sinh hoạt chính trị với chủ đề “Thanh niên với Đảng và Bác Hồ”, “Đảng và Bác Hồ với thanh niên”; “Tự hào tuổi trẻ thế hệ Bác Hồ”, “Tuổi trẻ Việt Nam nhớ lời Di chúc theo chân Bác”… Qua đó, đoàn viên, thanh niên củng cố niềm tin, nâng cao nhận thức, động lực vươn lên trong học tập, rèn luyện, phấn đấu trở thành đảng viên tốt.
Đoàn viên, thanh niên phát huy vai trò chủ động, tự giác của mỗi cá nhân trong tu dưỡng, rèn luyện đạo đức góp phần xây dựng Đoàn thực sự vững mạnh, trở thành bộ phận quan trọng trong công tác xây dựng Đảng về đạo đức; giám sát các chủ trương, nghị quyết của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, phát huy vai trò phản biện dự thảo các văn bản của Đảng và Nhà nước trên các lĩnh vực, trong đó có công tác xây dựng Đảng về đạo đức. Thông qua việc tham gia các phong trào thi đua rèn luyện như “Sổ vàng, Nhật ký làm theo lời Bác”, “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực”, chương trình “Thắp sáng ước mơ tuổi trẻ Việt Nam”, “Thanh niên lập nghiệp”, “Tuổi trẻ sáng tạo”; “Hành trình đến các địa chỉ đỏ”, “Tuổi trẻ Việt Nam tự hào tiến bước dưới cờ Đảng”; “Sinh viên 5 tốt”, “Tuổi trẻ sáng tạo”… , các cấp bộ đoàn chú trọng đẩy mạnh giáo dục chính trị tư tưởng, đạo đức, lối sống, truyền thống và lý tưởng cách mạng, đã tập hợp giáo dục đoàn viên hiệu quả, xây dựng tổ chức Đoàn ngày càng lớn mạnh.
Bộ Chính trị (Khóa XI) ban hành Quyết định số 217-QĐ/TW về “Quy chế giám sát và phản biện xã hội của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các đoàn thể chính trị - xã hội”3 và Quyết định 218-QĐ/TW, ngày 12/12/2013 “Quy định về việc Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các đoàn thể chính trị - xã hội và nhân dân tham gia góp ý xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền”4 đã giúp đoàn viên, thanh niên thêm chủ động giám sát các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, trong đó có Đoàn Thanh niên. Trí tuệ của đoàn viên, thanh niên được phát huy vào vai trò phản biện dự thảo các văn bản của Đảng và Nhà nước trên các lĩnh vực, trong đó có công tác xây dựng Đảng về đạo đức. Các cấp bộ đoàn đẩy mạnh thực hiện Chỉ thị 42-CT/TW ngày 24/3/2015 của Ban Bí thư khóa XI về “Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống văn hóa cho thế hệ trẻ giai đoạn 2015-2030”, Chỉ thị số 05-CT/TW của Bộ Chính trị (khóa XII) về “Đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh”, Quy định 55-QĐ/TW của Bộ Chính trị (khóa XII) về “Một số việc cần làm ngay để tăng cường vai trò nêu gương của cán bộ, đảng viên”; Nghị quyết Trung ương 4 (Khóa XII, XIII), từ đó đoàn viên, thanh niên được tăng cường sự nghĩa tình, lòng nhân ái, tinh thần trách nhiệm, tích cực, sẵn sàng chia sẻ cùng cộng đồng, tăng cường mối quan hệ giữa Đảng với Nhân dân trong xây dựng Đảng về đạo đức.
Đoàn viên, thanh niên là nguồn cán bộ trẻ cho Đảng, góp phần thực hiện xây dựng Đảng về đạo đức. Đoàn Thanh niên đã cụ thể hóa Kết luận 138-KL/TWĐTN ngày 31/11/2008 của Ban Thường vụ Trung ương Đoàn (khóa IX) về một số giải pháp đẩy mạnh thực hiện Cuộc vận động “Đoàn viên, thanh niên phấn đấu trở thành đảng viên Đảng Cộng sản Việt Nam”, triển khai hoạt động “Trao danh sách đoàn viên ưu tú cho Đảng xem xét kết nạp”… Thông qua việc bồi dưỡng, nâng cao chất lượng đoàn viên ưu tú giới thiệu cho Đảng xem xét, kết nạp, đã có nhiều đảng viên được trưởng thành từ đoàn viên trở thành tấm gương mẫu mực về đạo đức, có nhiều thành tích trong học tập, rèn luyện và công tác.
Đoàn viên, thanh niên tích cực đấu tranh với các thói hư tật xấu trong Đảng, các biểu hiện suy thoái tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong một bộ phận cán bộ, đảng viên, tích cực tham gia bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh, phê phán, phản bác các quan điểm sai trái, thù địch. Từ đó, đoàn viên, thanh niên góp phần làm thất bại âm mưu, thủ đoạn “diễn biến hòa bình” của các thế lực thù địch, giúp xây dựng Đảng ngày càng trong sạch, vững mạnh. Đoàn viên, thanh niên vững vàng trước những tác động từ bên ngoài, những biến động trong khu vực và thế giới, là cơ sở đảm bảo tính chiến đấu, tính thuyết phục, hiệu quả trong phục vụ yêu cầu nhiệm vụ chính trị tại từng địa phương, đơn vị. Đoàn viên, thanh niên đã góp phần ngăn chặn, đẩy lùi các biểu hiện suy thoái tư tưởng chính trị, đạo dức, lối sống, những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ.
Do có thành tựu to lớn của quá trình đổi mới đất nước hơn 35 năm qua, xã hội và mỗi gia đình hạt nhân có thêm nhiều điều kiện tốt hơn để chăm lo và giáo dục cho thế hệ đoàn viên, thanh niên hôm nay. Thế hệ đoàn viên, thanh niên hiện nay đã có sự kế thừa và phát huy truyền thống của gia đình, của dân tộc, của đất nước, giữ cho mình lòng tự hào, tự tôn dân tộc, đức tính cần cù, sáng tạo, không ngại khó, ngại khổ vượt qua khó khăn, thử thách để đạt thành tích cao trong học tập, lao động, công tác. Nhiều đoàn viên, thanh niên xứng đáng được đứng trong hàng ngũ của Đảng, trở thành những Đảng viên mẫu mực, là điểm sáng, là cầu nối của Đảng với Nhân dân, tích cực góp phần xây dựng Đảng về đạo đức.
Một số giải pháp phát huy vai trò của đoàn viên, thanh niên trong xây dựng Đảng về đạo đức hiện nay
Thứ nhất, tiếp tục nâng cao nhận thức cho cán bộ đoàn, đảng viên trẻ, đoàn viên, thanh niên trong tham gia xây dựng Đảng về đạo đức, coi đây là trách nhiệm và quyền lợi chính trị của đoàn viên, thanh niên và tổ chức đoàn. Đồng thời, đẩy mạnh công tác tuyên truyền, quán triệt, triển khai các chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, giáo dục nâng cao phẩm chất đạo đức, phấn đấu trở thành thế hệ thanh niên “vừa hồng, vừa chuyên”, phụng sự Tổ quốc, phụng sự Nhân dân. Công tác giáo dục phải đa dạng hóa về nội dung và hình thức học tập, tuyên truyền, quán triệt nghị quyết của Đảng đối với đoàn viên, thanh niên; phải cụ thể trong từng nếp nghĩ, từng hành vi ứng xử có chuẩn mực. Làm tốt Chỉ thị số 05 của Bộ Chính trị về “Đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh” và Chỉ thị số 42 của Ban Bí thư Trung ương Đảng về “Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống văn hóa cho thế hệ trẻ, giai đoạn 2015-2030”. Đồng thời, cần chú trọng giáo dục lịch sử, truyền thống văn hóa dân tộc cho đoàn viên thanh niên, tập trung giáo dục cho đoàn viên, thanh niên truyền thống yêu nước, cần cù, sáng tạo, tinh thần đoàn kết, lòng nhân ái, nghĩa tình thông qua những bài học lịch sử có giá trị trong quá trình đấu tranh dựng và giữ nước, qua những tấm gương chiến đấu hy sinh quên mình của những anh hùng trẻ tuổi như Nguyễn Bá Ngọc, Tô Vĩnh Diện, Lý Tự Trọng và nhiều tấm gương tiêu biểu khác, để các thế hệ đoàn viên, thanh niên luôn có lòng tự hào dân tộc, lý tưởng cách mạng trong thời đại Hồ Chí Minh.
Thứ hai, xây dựng Đoàn thanh niên thực sự vững mạnh, trở thành bộ phận quan trọng trong công tác xây dựng Đảng nói chung, xây dựng Đảng về đạo đức nói riêng. Đổi mới mạnh mẽ cả về nội dung và phương thức hoạt động của Đoàn nhằm thu hút sự tham gia và hưởng ứng mạnh mẽ của tất cả đoàn viên, thanh niên. Tăng cường sự tương tác, quan tâm tới nguyện vọng, nhu cầu của đoàn viên, thanh niên, tạo môi trường hoạt động lý tưởng trong rèn luyện đoàn viên, thanh niên. Xây dựng môi trường sinh hoạt lý tưởng có sức cuốn hút, rèn luyện đoàn viên, thanh niên, xây dựng thế hệ thanh niên vừa “hồng”, vừa “chuyên” sẵn sàng thực hiện mục tiêu, lý tưởng của Đảng, làm bất cứ điều gì mà Tổ quốc và đơn vị giao phó. Đoàn Thanh niên còn phải trở thành môi trường thử thách để cán bộ đoàn và các đoàn viên, thanh niên thường xuyên được rèn luyện bản lĩnh chính trị, phẩm chất đạo đức, năng lực chuyên môn để tạo nguồn cán bộ trẻ, chất lượng, vừa có tài vừa có tâm cho Đảng Cộng sản Việt Nam.
Thứ ba, Đoàn thanh niên cần phát huy vai trò nòng cốt trong công tác phát triển đảng viên qua việc thử thách, lựa chọn và giới thiệu các đoàn viên ưu tú để bồi dưỡng, tạo nguồn, nâng cao chất lượng trong giới thiệu đoàn viên ưu tú để Đảng có cơ sở, căn cứ xem xét, tổ chức kết nạp. Chú trọng hơn trong giới thiệu đoàn viên ưu tú là đội ngũ công nhân trực tiếp tham gia sản xuất, sinh viên, thanh niên nông thôn, lực lượng vũ trang, các trí thức trẻ, đội ngũ cán bộ đoàn cơ sở, thanh niên vùng dân tộc thiểu số… Điều chỉnh và bổ sung cho hoàn thiện các tiêu chuẩn cụ thể để lựa chọn, giới thiệu và bồi dưỡng đoàn viên ưu tú cho Đảng xem xét, kết nạp. Tiếp tục rèn luyện phẩm chất đạo đức cách mạng cho đảng viên trẻ nhằm góp phần xây dựng Đảng về đạo đức. Thực hiện nghiêm Luật Thanh niên 2020. Tạo cơ chế, chính sách để các tài năng trẻ đều tham gia vào công tác xây dựng Đảng về đạo đức và các lĩnh vực của đời sống xã hội. Đồng thời chủ động giới thiệu những cán bộ trẻ có tài năng, chất lượng cao, phẩm chất đạo đức tốt, trưởng thành về mọi mặt để bổ sung nguồn lực cho cấp ủy đảng, chính quyền và tổ chức chính trị - xã hội các cấp.
Thứ tư, đoàn viên, thanh niên cần chủ động bám sát nhiệm vụ chuyên môn, nhiệm vụ đơn vị giao phó, xung kích, tích cực tham gia các phong trào, hoạt động do Đoàn cấp trên phát động, từ đó xây dựng kế hoạch cá nhân phù hợp để hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao. Tham gia tích cực các phong trào hành động cách mạng “Thanh niên tình nguyện”, “Tuổi trẻ sáng tạo”, “Tuổi trẻ xung kích bảo vệ Tổ quốc”, tham mưu để tổ chức tốt và có chất lượng các chương trình đồng hành cùng thanh niên “Đồng hành với thanh niên khởi nghiệp, lập nghiệp”, “Đồng hành với thanh niên rèn luyện và phát triển kỹ năng trong cuộc sống, nâng cao thể chất, đời sống văn hóa tinh thần”.
Thứ năm, đoàn viên, thanh niên cần phát huy vai trò tích cực, hiệu quả hơn nữa trong tham gia công tác giám sát, phản biện xã hội của tổ chức đoàn các cấp. Có năng lực trong lựa chọn các vấn đề nóng, có tính cấp thiết trong thực hiện phản biện, giám sát xã hội của tổ chức Đoàn đối với quá trình xây dựng và tổ chức thực hiện các chủ trương, đường lối, chính sách, pháp luật của Đảng và Nhà nước, những vấn đề có tính thời sự xã hội và các nội dung liên quan đến công tác thanh niên. Tích cực tham gia góp ý xây dựng Đảng về đạo đức, tích cực tham gia phòng ngừa, ngăn chặn, tham nhũng, lãng phí và các biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, các biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ cán bộ, đảng viên.
Mỗi đoàn viên, thanh niên trong giai đoạn hiện nay luôn cần sự nỗ lực, tích cực, tự giác trong rèn luyện phẩm chất đạo đức cách mạng, thấm nhuần tinh thần của đoàn viên, thanh niên thế hệ Hồ Chí Minh: đâu cần thanh niên có, đâu khó có thanh niên. Để làm chủ tương lai, ngay từ hiện tại, đoàn viên, thanh niên cần chuẩn bị nền tảng vững chắc về sức khỏe, trí tuệ và nhất là phẩm chất đạo đức cách mạng để có đủ năng lực, khả năng và niềm tin tuyệt đối vào đường lối đúng đắn, sự lãnh đạo của Đảng, vượt qua những khó khăn, thử thách hoàn thành tốt trọng trách được giao. Cần tổ chức cho đoàn viên, thanh niên tham gia góp ý xây dựng Đảng về đạo đức, tích cực tham gia phòng, chống tham nhũng, lãng phí, suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, các biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong cán bộ, đảng viên. Đoàn viên, thanh niên chính là lực lượng quan trọng thực hiện công tác xây dựng Đảng về đạo đức, kế tục trung thành với sự nghiệp và lý tưởng cách mạng của Đảng.
Mai Diệu Anh, Lý Nhật Mai
Học viện An ninh nhân dân
Theo Tạp chí Mặt trận