Ngày 25/11, tại Hà Nội, Ban Kinh tế Trung ương phối hợp với Viện Tài nguyên và Môi trường, Đại học Quốc gia Hà Nội tổ chức Tọa đàm khoa học về chủ đề: "Biến đổi khí hậu và bảo vệ môi trường ở Việt Nam: Những thách thức và giải pháp ứng phó". Đồng chí Nguyễn Hồng Sơn, Phó Trưởng Ban Kinh tế Trung ương, Chủ nhiệm Đề tài chủ trì Tọa đàm.

 

 

Toàn cảnh tọa đàm

 

Đây là Tọa đàm nằm trong khuôn khổ phục vụ nghiên cứu khoa học cấp Ban Đảng "Dự báo những thách thức lớn đang đặt ra đối với nước ta trong giai đoạn mới và đề xuất phương hướng, giải pháp giải quyết các vấn đề: Già hóa dân số và chất lượng dân số; biến đổi khí hậu và bảo vệ môi trường; biển Đông" mã số KHBĐ (2019)-01, do PGS.TS Nguyễn Hồng Sơn, Phó Trưởng Ban Kinh tế Trung ương làm chủ nhiệm. 

 

 

Đồng chí Nguyễn Hồng Sơn, Phó Trưởng Ban Kinh tế Trung ương phát biểu

 

Phát biểu đề dẫn, PGS.TS. Nguyễn Hồng Sơn đã khẳng định: vấn đề bảo vệ môi trường (BVMT), ứng phó với biến đổi khí hậu (BĐKH) luôn được Đảng và Nhà nước ta quan tâm và coi trọng. Điều này thể hiện một cách xuyên suốt trong cương lĩnh, văn kiện các đại hội, trong các nghị quyết, kết luận, và chỉ thị của Đảng cũng như trong nghị quyết, chiến lược phát triển kinh tế - xã hội của Chính phủ. Đặc biệt, trong những văn kiện đó, vấn đề BVMT được gắn kết với phát triển kinh tế - xã hội, vấn đề phát triển bền vững và ứng phó với BĐKH. Qua đó, nhiều giải pháp đã được đưa ra khá toàn diện, từ nhận thức cho tới những giải pháp cụ thể. Tuy nhiên câu hỏi đặt ra là, đâu nên là điểm đột phá, là điểm mới trong văn kiện Đại hội 13 của Đảng về vấn đề BVMT và BĐKH. 

 

 

GS.TS Mai Trọng Nhuận - Nguyên Giám đốc Đại học Quốc gia Hà Nội

 

Sau 35 năm thực hiện công cuộc Đổi mới, Việt Nam đã đạt được những thành tựu hết sức to lớn trên mọi lĩnh vực, tạo nhiều dấu ấn nổi bật; trong đó kinh tế tăng trưởng liên tục, trở thành một trong những nền kinh tế tăng trưởng nhanh; đời sống vật chất và tinh thần của người dân không ngừng được nâng cao; y tế và chất lượng chăm sóc sức khỏe được tăng cường; quốc phòng, an ninh được củng cố và ổn định; quan hệ đối ngoại, hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng và hiệu quả,... Tuy nhiên, quá trình phát triển kinh tế - xã hội đã bộc lộ nhiều bất cập và tạo ra nhiều áp lực lớn đối với môi trường sinh thái. Tình trạng ô nhiễm môi trường tiếp tục diễn biến phức tạp, ngày càng nghiêm trọng với nhiều điểm nóng, chất lượng môi trường nhiều nơi suy giảm mạnh, không còn khả năng tiếp nhận chất thải, đặc biệt ở các khu vực tập trung nhiều hoạt động phát triển; đa dạng sinh học và chất lượng rừng suy thoái đến mức báo động, nguồn gen bị thất thoát; hạn hán và xâm nhập mặn gia tăng; sự cố môi trường xảy ra nhiều, gây hậu quả nghiêm trọng, an ninh sinh thái bị đe dọa. Những vấn đề môi trường cấp bách này đã trở thành nguy cơ lớn cản trở mục tiêu phát triển bền vững của Đất nước. Ngoài ta, rõ ràng BĐKH là hiện hữu và Việt Nam là một trong những quốc gia chịu tổn thương nặng nề nhất do BĐKH. Bởi vậy, để phát triển kinh tế, ổn định an sinh xã hội, đảm bảo an ninh quốc phòng thì vấn đề thích ứng với BĐKH là nhiệm vụ cần được nhận thức đúng đắn.

 

 

 

GS.TSKH. Đặng Huy Huỳnh - Phó Chủ tịch Hội Bảo vệ Thiên nhiên và Môi trường Việt Nam

 

BĐKH và BVMT là hai lĩnh vực gắn chặt với quá trình phát triển kinh tế xã hội bền vững. Việt Nam là một quốc gia đang phát triển và đang trong quá trình hội nhập sâu với thế giới. Tuy nhiên Việt Nam cũng là một trong những nước chịu tổn thương lớn nhất do BĐKH. Để phát triển kinh tế xã hội việc khai thác tài nguyên thiên nhiên, xây dựng cơ sở hạ tầng, các nhà máy xí nghiệp là cần thiết. Nhưng việc phát triển "nóng" cộng với thiếu kinh nghiệm đã để lại hậu quả ô nhiễm môi trường đáng lo ngại. Bởi vậy, bên cạnh tiếp tục con đường đang đi Việt Nam cũng cần có những định hướng và điều chỉnh cho phù hợp với bối cành BĐKH và BVMT.

 

 

PGS.TS. Trần Quốc Toản - Hội đồng Lý luận Trung ương phát biểu tại Tọa đàm

 

Tại Tọa đàm, đồng chí Phó Trưởng Ban Kinh tế Trung ương đề nghị các đại biểu đã tập trung thảo luận về những vấn đề sau:

 

(1) Làm rõ đặc điểm, thực trạng và những vấn đề đặt ra về biến đổi khí hậu và bảo vệ môi trường. Những kết quả đạt được, hạn chế, yếu kém và nguyên nhân; những vấn đề đặt ra phải tiếp tục giải quyết trong quan điểm, chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước ta về những vấn đề này thời gian qua.

 

(2) Dự báo, phân tích các xu hướng, kịch bản, nhất là các thách thức  của biến đổi khí hậu và bảo vệ môi trường và những tác động đến phát triển kinh tế của Việt Nam trong 5 năm tới và 10 năm tới.

 

(3) Kiến nghị những nhận thức, quan điểm cần được bổ sung, đưa vào Dự thảo các Văn kiện trình Đại hội XIII của Đảng.

 

(4) Đề xuất  quan điểm, giải pháp, nhiệm vụ giải quyết hiệu quả vấn đề biến đổi khí hậu và bảo vệ môi trường trong 5 năm tới và 10 năm tới.

 

Chia sẻ về giải pháp và nhiệm vụ cần thiết trong giai đoạn 5-10 năm tới, GS.TS. Phan Văn Tân, Trường Đại học Khoa học Tự nhiên, Đại học Quốc gia Hà Nội đề xuất Việt Nam cần đảm bảo được một số nguyên tắc sau đây trong quá trình xây dựng và phát triển, đó là: (1) Dương cao và thực hiện tốt khẩu hiệu "phát triển bền vững", không đánh đổi môi trường lấy phát triển kinh tế, phát triển phải phù hợp với quy luật tự nhiên; (2) Cần xem xét, lồng ghép BĐKH vào các chiến lược, kế hoạch, quy hoạch phát triển kinh tế xã hội; (3) Cần phân biệt tác động của BĐKH dưới hai góc độ: BĐKH diễn ra từ từ và biến đổi của các hiện tượng cực đoan liên quan đến phòng tránh, giảm nhẹ thiên tai; (4) Các kịch bản BĐKH cần phải có đầy đủ thông tin về độ tin cậy, tính bất định; (5) Để phòng tránh, giảm nhẹ thiên tai hiệu quả cần có các thông tin dự báo khí tượng thuỷ văn từ hạn thời tiết đến hạn mùa.

 

Trong phát biểu của mình, Phó Trưởng Ban Kinh tế Trung ương cũng đã khẳng định vấn đề BVMT và BĐKH là hai vấn đề khác nhau, tuy nhiên không thể phủ nhận chúng có quan hệ rất chặt chẽ với nhau, khi nói đến vấn đề này không thể không đề cập đến vấn đề kia và ngược lại. Đồng chí cũng cho rằng, hiện tại chúng ra đang phải đối mặt với rất nhiều thách thức với những tác động tiêu cực đối với phát triển kinh tế - xã hội. Và vấn đề đặt ra là những cách thức để ứng phó với vấn đề BVMT và BĐKH. 

 

Mặt khác, nhấn mạnh việc chúng ta cần nhận diện rõ 2 vấn đề BVMT và ứng phó với BĐKH, Phó Trưởng Ban Nguyễn Hồng Sơn lưu ý đến việc cần có quan điểm phù hợp nhất, sâu sắc nhất trong những quan điểm đang có hiện nay, ví dụ như quan niệm giữa giảm thiểu và thích ứng trong ứng phó với BĐKH.

 

Đề cập đến vấn đề ô nhiễm môi trường và BĐKH, PGS.TS. Nguyễn Hồng Sơn chỉ ra nhiều nguyên nhân khác nhau, trong đó có việc gắn liền với sự phát triển của đời sống kinh tế - xã hội và dự báo trong thời gian sắp tới vấn đề này càng trở nên nghiêm trọng hơn.

 

Kết luận buổi Tọa đàm, PGS.TS. Nguyễn Hồng Sơn đã gửi lời cảm ơn tới các đại biểu - những nhà khoa học đầu ngành trong lĩnh vực môi trường, khí hậu, sinh thái đã có những trình bày, thảo luận rất sâu sắc, tâm huyết và cần thiết. Đồng chí Phó Trưởng Ban ghi nhận tất cả những góp ý tại buổi Tọa đàm để đưa vào báo cáo tư vấn của Ban Kinh tế Trung ương.

 

Đặng Việt Dũng