Từ cây sâm chữa bệnh, làm giàu
Sâm Ngọc Linh - Sâm Việt Nam chứa 52 hợp chất Saponin trong phần thân rễ và rễ củ nằm dưới mặt đất. Nghiên cứu chiết xuất toàn phần so với các loài sâm trên thế giới thì cùng một độ tuổi nhưng sâm Ngọc Linh chứa tới 15% lượng Saponin trong khi các loài sâm khác chỉ ở mức 4%. PGS.TS Dược học Trần Công Luận, người đã nghiên cứu khoa học về sâm Ngọc Linh từ năm 1978 đến nay khẳng định, sâm Ngọc Linh có chức năng bổ tăng lực và sinh thích nghi. Giúp bệnh nhân ăn ngon, ngủ tốt, lên cân, tăng thị lực, hoạt động trí tuệ và thể lực cải thiện, gia tăng sức đề kháng, cải thiện các trường hợp suy nhược thần kinh và suy nhược sinh dục, nâng cao huyết áp ở người bị huyết áp thấp. Ngoài ra, sâm Ngọc Linh có những tính năng tuyệt hảo như tăng lực, phục hồi sự suy giảm chức năng giúp cho tình trạng của cơ thể trở lại bình thường; kháng các độc tố gây hại tế bào, giúp kéo dài sự sống của tế bào và tăng các tế bào mới. Đặc biệt, sâm Ngọc Linh có những tính năng mà sâm Triều Tiên và sâm Trung Quốc không có đó là giúp cơ thể kháng khuẩn, chống trầm cảm, giảm lo âu, chống ôxi hóa và hiệp lực tốt với thuốc kháng sinh, thuốc trị bệnh tiểu đường, ung thư... Chính vì những giá trị dược liệu đó mà sâm Ngọc Linh - sâm Việt Nam có giá trị kinh tế rất cao. Hiện tại ở vùng trồng sâm huyện Nam Trà My (Quảng Nam) một ký sâm Ngọc Linh củ còn tươi có giá bán giao động từ 60 đến 150 triệu đồng, tùy vào độ tuổi. Thời gian qua có rất nhiều người từ khắp nơi trong nước tới tận thủ phủ sâm Ngọc Linh Nam Trà My để lùng mua sâm chính hiệu mang về chữa bệnh, khiến cho lượng cung không đủ cầu. Hơn nữa, do diện tích sâm Ngọc Linh tại Nam Trà My hiện vẫn còn quá ít, khoảng chừng 300 ha nên sản lượng sâm nguyên liệu hằng năm xuất vườn thấp.
Theo đề án quốc gia về "Bảo tồn và phát tiển sâm Ngọc Linh - sâm Việt Nam" đã được Chính phủ đồng ý phê duyệt, toàn huyện Nam Trà My sẽ có 15.000 ha đất dưới tán rừng già ở độ cao từ 1.100m đến 2.400m được qui hoạch đưa vào trồng sâm. Hiện tại tỉnh Quảng Nam đã cho phép 6 doanh nghiệp tiềm năng vào khảo sát với diện tích 1.500 ha đất dưới tán rừng để trồng sâm với mức thuê dịch vụ môi trường là 200 nghìn đồng/1ha/1 năm. Huyện Nam Trà My cũng đã chủ động xây dựng vườn sâm gốc 100ha để cung ứng giống sâm Ngọc Linh thuần chủng để phát triển vùng nguyên liệu. Theo phân tích của các nhà kinh tế học thì bình quân 1 ha đất rừng trồng sâm sau 5 năm sẽ thu lợi nhuận hơn 50 tỉ đồng ở dạng nguyên liệu. Nếu đầu tư dây chuyền chế biến thành các sản phẩm gia tăng thì lợi ích thu về còn cao hơn rất nhiều.
Đến chuyện giữ rừng
Đặc điểm của cây sâm Ngọc Linh - sâm Việt Nam là chỉ sống được dưới tán rừng già nơi có độ che phủ thấp nhất phải đạt 70%. Vì nếu trồng ở những nơi có ánh nắng chiếu trực tiếp thì sâm sẽ bị úng thối củ và chết. Hiện nay ở các xã Trà Nam, Trà Linh, Trà Cang thuộc thủ phủ sâm Ngọc Linh của huyện Nam Trà My bà con trồng sâm luôn ý thức giữ rừng. Họ nâng niu chăm bón từng cây rừng tự nhiên để tạo độ che phủ cho sâm sinh trưởng tốt. Nhiều làng xưa kia lấn rừng lấy đất làm nương rẫy thì nay người dân lại chủ động tái tạo hệ sinh thái bằng cách trồng cây rừng bản địa để đưa vào phát triển sâm Ngọc Linh. Khi người dân đã sống dựa vào rừng thì việc bảo vệ rừng là lẽ đương nhiên. "Muốn trồng sâm làm giàu thì phải giữ rừng thôi. Lâu nay chuyện xâm hại rừng gây nhiều nhức nhối ở nước ta. Không ai giữ rừng tốt bằng người dân bản địa nên di thực sâm Ngọc Linh tới nơi khác không chỉ góp phần làm giàu cho địa phương đó mà còn bảo vệ được hệ sinh thái bền vững cho quốc gia. Cho nên trồng sâm Ngọc Linh đem lại nhiều lợi ích nhân văn sâu sắc." - Chủ tịch UBND huyện Nam Trà My Hồ Quang Bửu khẳng định.
Mới đây, đích thân Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ - Chu Ngọc Anh đã dẫn đầu đoàn công tác leo núi lên tận thủ phủ sâm Ngọc Linh của huyện Nam Trà My để đánh giá tiềm năng cây sâm. Tại đây, Bộ trưởng ánh giá rất cao nỗ lực của tỉnh Quảng Nam và huyện Nam Trà My trong việc tôn tạo, gìn giữ nguồn gen đặc hữu rất quý hiếm của sâm Ngọc Linh. Ông cho rằng, trồng và phát triển sâm Ngọc Linh ở dưới tán rừng vừa góp phần tạo giá trị gia tăng rất cao, phát triển đời sống sinh kế người dân và đặc biệt hơn là giúp bảo vệ môi trường, giữ gìn tán rừng đảm bảo độ che phủ. Đây là giải pháp hữu hiệu để phát triển kinh tế bền vững. Với việc quy hoạch 15.000 ha thì cần phải áp dụng công nghệ thông tin để quản lý, bảo vệ với quy mô lớn này. Bộ Khoa học và Công nghệ sẽ cùng với các bộ ngành đang tham mưu trình Chính phủ đưa sâm Ngọc Linh thực sự là một sản phẩm quốc gia với thương hiệu sâm Việt Nam có một và duy nhất trên thế giới để phát triển trong thời gian sắp tới.
Tuy nhiên, theo lãnh đạo Huyện Nam Trà My, hiện nay vườn sâm gốc của huyện mới hình thành nên lượng giống hỗ trợ còn rất ít, trong khi để phủ kín 15.000 ha sâm của huyện đã là rất khó nói gì đến việc di thực cây sâm quý này đến những vùng có điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng tương đồng để giúp cho đồng bào miền núi cả nước cùng nhau làm giàu từ cây sâm quí.
Hy vọng trong thời gian tới, Chính phủ cùng với các bộ, ngành trung ương và tỉnh Quảng Nam quan tâm đầu tư hơn nữa việc mở rộng diện tích và phát triển cây sâm Ngọc Linh thì loại cây dược liệu quý này không chỉ làm giàu cho người dân vùng núi, bảo vệ môi trường rừng mà còn đem ngoại tệ hàng tỉ USD về cho quốc gia với thương hiệu sâm Việt Nam.
Đồng chí Hồ Quang Bửu
Tỉnh uỷ viên, Chủ tịch UBND huyện Nam Trà My, Quảng N
In bài viết
