Cả Mexico, Canada và Liên hiệp châu Âu ban đầu đều khẳng định sẽ không đàm phán thương mại với Mỹ trong tình trạng đang có "một khẩu súng chĩa vào đầu". Nhưng khi Tổng thống D.Trump dọa sẽ đánh thuế xe ô tô nhập khẩu lên 25% thì tất cả đã thay đổi quan điểm.
Liên hiệp châu Âu (EU) cuối tuần trước đã đưa ra một nhượng bộ đáng kể. Họ tuyên bố sẵn sàng loại bỏ tất cả thuế quan đối với xe hơi và các sản phẩm công nghiệp khác nhập khẩu từ Mỹ nếu Mỹ cũng làm như vậy. Trước đó, Châu Âu chỉ chấp nhận bỏ thuế đối với các hàng hóa công nghiệp, chứ không bao gồm xe hơi.
Tuy nhiên, đề xuất trên chưa thuyết phục được Tổng thống D.Trump. "Nó vẫn chưa đủ. Người châu Âu vẫn quen mua xe của họ chứ không phải xe Mỹ", ông Trump nói với hãng tin Bloomberg.
"Cây gậy" đánh thuế xe hơi nhập khẩu 25% của Tổng thống Mỹ rõ ràng đã có tác dụng đe dọa rõ rệt. So với mức thuế thép và nhôm nhập khẩu, thì thuế xe hơi có "sức tàn phá" mạnh hơn nhiều, có khả năng gây những thiệt hại đáng kể cho một ngành công nghiệp lớn, quy mô toàn cầu, đang là động lực để thúc đẩy nhiều nền kinh tế trên thế giới.
Sau khi ông Trump giơ cây gậy này thì cả Mexico, Canada và EU đều đã ngồi vào bàn thương lượng, dù trước đó họ kiên quyết không đàm phán với Mỹ nếu Washington không loại bỏ thuế nhập khẩu thép và nhôm.
Cùng với EU, Mexico cũng đã đưa ra những "nhượng bộ" của mình. Chính phủ nước này đồng ý thực hiện hạn ngạch xuất khẩu ô tô và phụ tùng ô tô vào Mỹ. Theo thỏa thuận vừa được ký kết trong khuôn khổ đàm phán sửa đổi Hiệp định Thương mại tự do Bắc Mỹ (NAFTA), Washington sẽ áp thuế 25% nếu Mexico xuất khẩu sang Mỹ quá 2,4 triệu ô tô và 90 tỉ đô la giá trị phụ tùng hàng năm.
Sau khi đạt được thỏa thuận xong với Mexico, Tổng thống D.Trump dọa bỏ rơi Canada (khỏi NAFTA) và tiếp tục giơ "cây gậy thuế". "Tôi nghĩ với Canada, điều đơn giản nhất mà chúng ta có thể làm là đánh thuế xe hơi của họ", ông Trump nói. Lập tức, các quan chức thương mại Canada đã phải cắt ngắn chuyến công tác châu Âu để tới Washington đàm phán.
Thuế ô tô của Mỹ có thể ảnh hưởng đến khoảng 350 tỉ đô la giá trị ô tô và phụ tùng nước ngoài, gấp hơn 3 lần giá trị của các sản phẩm hiện đang chịu thuế nhập khẩu. Biện pháp thuế này sẽ tác động mạnh tới các đồng minh của Mỹ. Khoảng 98% lượng xe hơi nhập khẩu của Mỹ đến từ EU, Canada, Mexico, Nhật Bản và Hàn Quốc.
Các nhà sản xuất ô tô Mỹ cũng sẽ trở thành nạn nhân. Họ là một trong những nhà nhập khẩu phụ tùng lớn nhất. General Motors đã cảnh báo rằng kế hoạch của ông Trump có thể khiến giá xe tăng lên hàng ngàn đô la và buộc công ty phải thu hẹp hoạt động của mình.
Tuy nhiên, Tổng thống D.Trump vẫn thuyết phục rằng, chiến lược này đang hoạt động tốt. Tại một cuộc vận động bầu cử giữa kỳ ở Tây Virginia tuần trước, ông đã say sưa kể lại "thuế ô tô" đã đưa người châu Âu đến bàn đàm phán như thế nào.
"Chúng tôi sẽ tính thuế 25% trên mỗi chiếc xe đến từ EU", ông Trump kể với đám đông, theo tường thuật của tờ New York Times. "Việc này chỉ cần tốn có một chữ ký của Donald J.Trump. Và ngay lập tức sau tuyên bố đó, ông nhận được điện thoại: "Tổng thống, khi nào chúng ta có thể gặp nhau".
Sự sẵn sàng thỏa hiệp của châu Âu đã cho thấy mức độ nguy hiểm mà thuế xe hơi có thể gây ra, đặc biệt là với Đức, nền kinh tế lớn nhất của lục địa già và là quốc gia xuất khẩu ô tô lớn.
Tại Nhật Bản, mối đe dọa của thuế ô tô cũng gây ra những lo lắng nghiêm trọng về số phận của 1,7 triệu chiếc xe mà Nhật xuất khẩu sang Mỹ hàng năm.
Các nhà phân tích cho rằng nếu Mỹ áp đặt mức thuế 20% đối với xe hơi Nhật Bản thì chi phí của nhà sản xuất có thể tăng lên 8,6 tỉ đô la. Công ty Chứng khoán SMBC Nikko ước tính, nếu chi phí trên được "chuyển" lên vai khách hàng, xuất khẩu xe hơi của Nhật Bản sẽ giảm 200.000 chiếc và lợi nhuận giảm khoảng 2,2%.
Khi Thủ tướng Nhật Shinzo Abe đến thăm ông Trump tại khu nghỉ mát Mar-a-Lago ở Florida hồi tháng 4, ông Abe đã kiên quyết từ chối đề nghị của Tổng thống về một hiệp định thương mại song phương. Thay vào đó, ông Abe muốn Mỹ trở lại với Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương gồm 12 quốc gia, mà ông Trump đã rút khỏi ngay trong tuần làm việc đầu tiên.
Cho tới giờ thì Nhật Bản vẫn chưa có nhượng bộ nào với Mỹ. Nhưng đầu tháng này, sau chuyến thăm Washington và nói chuyện với đại diện thương mại Mỹ Robert E. Lighthizer, Bộ trưởng Kinh tế Nhật Bản Toshimitsu Motegi đã nói với các phóng viên Nhật rằng "các cuộc thảo luận sẽ tiếp tục và có lĩnh vực riêng biệt sẽ được thảo luận thêm".
Theo Thesaigontimes