Tốc độ tăng trưởng kinh tế của Trung Quốc đang "nguội" lại do các vấn đề nội tại và khi cuộc chiến tranh thương mại với Mỹ ngày càng leo thang, theo tờ The New York Times.
Một khu chợ ở Bắc Kinh. Người tiêu dùng Trung Quốc đang thắt chặt chi tiêu khi nền kinh tế khó khăn. Ảnh: Getty
Tăng trưởng quí thấp nhất kể từ năm 2009
Hôm 19-10, chính phủ Trung Quốc thông báo tăng trưởng GPD của nước này trong quí 3-2018 chỉ tăng 6,5% so với cùng kỳ năm ngoái. Dù vẫn là khá cao so với tiêu chuẩn toàn cầu nhưng đây lại là mức tăng chậm nhất của Trung Quốc kể từ năm 2009 khi thế giới chìm ngập sâu trong cuộc khủng hoảng tài chính.
Nhiều người dân Trung Quốc đang chi tiêu ít hơn và "hạ cấp" tiêu dùng, chẳng hạn như đi xe đạp thay vì đi taxi. Niềm tin của giới doanh nghiệp đang xuống thấp. Hoạt động đầu tư vào các dự án cơ sở hạ tầng tốn kém cũng giảm mạnh. Thị trường chứng khoán Trung Quốc đang trồi sụt ở mức thấp nhất trong gần bốn năm qua và đã giảm hơn 25% so với đầu năm. Các công ty trong nước phàn nàn rằng họ không thể vay thêm tiền từ các ngân hàng và nhiều công ty đang vỡ nợ. Đồng nhân dân tệ suy yếu nhanh trong thời gian gần đây và đang ở mức thấp nhất trong gần 10 năm qua so với đồng đô la Mỹ.
Tất cả những vấn đề này của nền kinh tế Trung Quốc xảy ra trước khi cuộc chiến tranh thương mại với Mỹ leo thang vào đầu tháng 7-2018. Cho đến nay, các đòn thuế của Mỹ nhằm vào hàng hóa Trung Quốc bán sang Mỹ chỉ tác động nhỏ đến nền kinh tế có quy mô 12.000 tỉ đô la của Trung Quốc. Trong những tuần gần đây, các quan chức nói rằng bức tranh thương mại tổng thể của Trung Quốc vẫn ổn định dù xung đột thương mại với Mỹ.
Hôm 19-10, các quan chức Trung Quốc tiếp tục trấn an giới doanh nghiệp và đầu tư rằng Trung Quốc vẫn đang đi đúng hướng. Họ đổ lỗi các con số kinh tế yếu hơn kỳ vọng cho các yếu tố toàn cầu và khẳng định chính phủ Trung Quốc sẽ thực hiện các biện pháp để duy trì đà tăng trưởng. "Chúng ta không có lý do gì để không tin tưởng vào các triển vọng xán lạn đối với sự phát triển kinh tế của Trung Quốc", Phó Thủ tướng Trung Quốc Lưu Hạc nói với hãng tin Tân Hoa xã.
Sau phát biểu của ông Lưu Hạc và các quan chức cấp cao khác, thị trường chứng khoán Trung Quốc đã tăng điểm trở lại hôm 19-10 sau chuỗi ngày lao dốc mạnh.
Tăng trưởng kinh tế của Trung Quốc trong quí 3-2018 rơi xuống mức thấp nhất trong 10 năm qua. Ảnh: SCMP
Nhiệm vụ cam co
Đối với Trung Quốc, nhiệm vụ xốc lại cỗ máy tăng trưởng rất cam go. Trong thời kỳ kinh tế tăng trưởng trì trệ, nước này phải trông chờ vào chính quyền địa phương để thúc đẩy tăng trưởng thông qua các dự án phát triển và xây dựng cơ sở hạ tầng khổng lồ. Cách tiếp cận này "đốt nóng" tăng trưởng nhưng choàng gánh nặng nợ nần cho một số khu vực của nền kinh tế.
Các con số nợ không rõ ràng nhưng các chuyên gia cho rằng mức nợ của các chính quyền địa phương Trung Quốc rất lớn. Trong một báo cáo công bố trong tuần qua, hãng xếp hạng tín dụng toàn cầu S&P Global cho biết các chính quyền địa phương đang cõng khoản nợ ngầm (không nằm trong sổ sách chính thức) khổng lồ 6.000 tỉ đô la. Các nhà phân tích của S&P Global gọi đây là con số nợ ở mức báo động.
Trung Quốc đã nỗ lực kìm hãm các hoạt động cho vay nhưng điều này lại gây tổn thương cho tăng trưởng. Mức tăng trưởng chi tiêu cho các dự án xây dựng đường cao tốc, đường sắt và các công trình công cộng đã giảm về mức thấp kỷ lục trong năm nay.
Giờ đây, Bắc Kinh dường như đang cân nhắc lại các nỗ lực thắt lưng buộc bụng. Các quan chức Trung Quốc bắt đầu khuyến khích đầu tư mới. Để giảm gánh nặng vay nợ, họ đang kêu gọi sự hỗ trợ từ khu vực tư nhân. Trong tuần qua, nước này thông báo triển khai 1.222 dự án cơ sở hạ tầng trị giá 362 tỉ đô la được các công ty tư nhân rót vốn đầu tư.
Tầng lớp trung lưu đang tăng nhanh ở Trung Quốc và thói quen chi tiêu đắt đỏ của họ là một trụ cột quan trọng đối với tăng trưởng kinh tế khi nước này tìm cách thoát khỏi sự phụ thuộc vào xuất khẩu và các dự án đầu tư lớn.
Doanh thu bán lẻ vẫn mạnh, tăng 9,2% trong tháng 9-2018 so với cùng kỳ năm ngoái khi người tiêu dùng tiếp tục đẩy mạnh mua sắm xe cộ, smartphone, đồ gia dụng và các hàng hóa khác. Đó là lý do khiến các quan chức ở Bắc Kinh cho rằng chiến tranh thương mại không ảnh hưởng nhiều đến nền kinh tế trong nước.
Song các nhà kinh tế cảnh báo rằng bức tranh tươi hồng này có thể nhanh chóng u ám. "Trong vòng một tháng tới, các nhà bán lẻ Trung Quốc sẽ bắt đầu gặp khó khăn", các nhà phân tích ở tổ chức China Beige Book International (Mỹ) viết trong một báo cáo gần đây.
Một trong những nguyên nhân khiến các con số bán lẻ Trung Quốc đối mặt với suy giảm là cuộc chỉnh đốn nhằm vào các nền tảng cho vay ngang hàng và các ngân hàng bóng tối (shadow banking system), vốn là nguồn cung cấp tín dụng lớn cho nhiều người tiêu dùng trong những năm gần đây.
Viễn cảnh ảm đạm trong năm 2019
Ngày 24-9, Mỹ chính thức áp thuế nhấp khẩu 10% lên thêm 200 tỉ đô la hàng hóa Trung Quốc bán sang Mỹ và mức thuế này sẽ tăng lên 25% kể từ đầu năm 2019. Không có dấu hiệu nào cho thấy Tổng thống Donald Trump sẽ thoái lui sớm trong cuộc chiến tranh thương mại với Trung Quốc.
Xuất khẩu của Trung Quốc trong tháng 9 tăng 14,5% so với cùng kỳ năm ngoái. Song con số này có thể không phải là dấu hiệu cho thấy thương mại nước này đang tăng trưởng mạnh mẽ thực sự. Một số nhà xuất khẩu ghi nhận xuất khẩu hàng hóa của họ sang Mỹ tăng là nhờ các công ty Mỹ đẩy mạnh các đơn đặt hàng trước khi các gói áp thuế mới có hiệu lực.
Dù phần lớn tác động của chiến tranh thương mại chưa thể hiện rõ qua các con số kinh tế, các chuyên gia cho rằng sẽ không bao lâu nữa nền kinh tế đang trì trệ của Trung Quốc sẽ cảm nhận được cơn khốn khó, đặc biệt khi nước này đang xoay sở giải quyết các vấn đề kinh tế khác. Trong một báo cáo gần đây, Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF) nhận định chiến tranh thương mại có thể làm mất 1,6 điểm phần trăm của mức tăng trưởng kinh tế Trung Quốc vào năm sau.
Nhận định về nền kinh tế Trung Quốc:
- Larry Hu, Giám đốc bộ phận nghiên cứu Trung Quốc của ngân hàng đầu tư Macquarie Capital, ước tính nền kinh tế Trung Quốc có thể tăng trưởng trì trệ hơn về mức 6,2% vào năm sau. Macquarie Capital dự báo tăng trưởng xuất khẩu sẽ giảm tốc về mức 5-10% trong những tháng tới.
- Grace Ng, nhà kinh tế ở ngân hàng J.P. Morgan Chase, dự báo xuất khẩu của Trung Quốc sẽ yếu hẳn trong năm 2019 và đẩy tăng trưởng kinh tế xuống thấp đến mức 6,1% vào năm sau.
- Banny Lam, Giám đốc nghiên cứu ở Công ty dịch vụ tài chính CEB International Investment, nhận định, tác động của chiến tranh thương mại có thể thể hiện rõ ràng hơn (đối với nền kinh tế Trung Quốc) vào hai quí đầu năm sau nếu Mỹ nâng mức thuế nhập khẩu từ 10% lên 25% đối với 200 tỉ đô la hàng hóa.
Theo thesaigontimes.vn