Chiều ngày 17/11/2021, Phiên Hội thảo chuyên đề 9 trong khuôn khổ sự kiện Diễn đàn cấp cao và Triển lãm Quốc tế về Công nghiệp 4.0 được tổ chức với chủ đề "Chuyển đổi số nông nghiệp - nông thôn trong tiến trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045". Chủ trì Hội thảo có các đồng chí: Nguyễn Duy Hưng, Phó Trưởng Ban Kinh tế Trung ương; Phùng Đức Tiến, Thứ trưởng, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn; Nguyễn Trí Ngọc, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Tổng hội Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam. Hội thảo có sự tham gia của khoảng 50 đại biểu trực tiếp tại điểm cầu Trung tâm Hội nghị quốc tế cùng hơn 300 đại biểu trực tuyến là các chuyên gia, các nhà khoa học; lãnh đạo các bộ, ngành trung ương và địa phương và cộng đồng doanh nghiệp.
Đồng chí Nguyễn Duy Hưng, Phó Trưởng Ban Kinh tế Trung ương phát biểu khai mạc
Phát biểu khai mạc, đồng chí Nguyễn Duy Hưng, Phó Trưởng Ban Kinh tế Trung ương nhấn mạnh, trong suốt những năm đổi mới và hội nhập, nhất là trong hơn 10 năm qua, nông nghiệp, nông thôn Việt nam đã có bứt phá mạnh mẽ với nhiều thành tựu to lớn. Nền nông nghiệp phát triển mạnh, chuyển nhanh sang nông nghiệp hàng hóa cạnh tranh quốc tế, phát huy lợi thế, sản xuất theo nhu cầu thị trường, nâng cao chất lượng và giá trị gia tăng, thu nhập, đời sống người nông dân được cải thiện rõ rệt, nông thôn Việt Nam thay đổi không ngừng. Tuy nhiên, bên cạnh các thành tựu đạt được, lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn vẫn còn nhiều hạn chế, tồn tại: phát triển chưa bền vững, chưa vững chắc; năng suất lao động, chất lượng và khả năng cạnh tranh của nhiều loại nông sản vẫn còn thấp; sản xuất quy mô nhỏ vẫn chiếm tỷ trọng cao, chưa gắn chặt với thị trường tiêu thụ; liên kết chuỗi giá trị, công nghệ cao ứng dụng trong sản xuất, chế biến nông sản còn hạn chế…
Đồng chí Phùng Đức Tiến, Thứ trưởng, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn phát biểu tại hội thảo
Đoàn chủ tọa hội thảo
Nhấn mạnh về chủ trương của Đảng về nông nghiệp, nông thôn, đồng chí cho biết, Nông nghiệp, nông thôn không đứng ngoài cuộc mà được Chương trình chuyển đổi số Quốc gia xác định là một trong 8 lĩnh vực ưu tiên, theo đó phát triển nông nghiệp công nghệ cao chú trọng nông nghiệp thông minh, phải dựa trên nền tảng dữ liệu, nhất là hệ thống dữ liệu lớn của ngành, như đất đai, cây trồng, vật nuôi, thủy sản, thời tiết, môi trường…; tự động hóa quy trình sản xuất, kinh doanh; phát triển mạnh thương mại điện tử; quản lý quy hoạch và dự báo, cảnh báo thị trường…Thời gian qua, nhiều cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp, hợp tác xã, trang trại, hộ gia đình… đã ứng dụng mạnh mẽ công nghệ thông tin trong quản lý và sản xuất, kinh doanh; phân tích dữ liệu về đất đai, thổ nhưỡng, điều kiện tự nhiên, thời tiết, truy suất nguồn gốc, nhu cầu thị trường… Ứng dụng công nghệ Internet vạn vật (IoT), block chain, công nghệ sinh học, di truyền, phân tích hệ gene, nuôi cấy mô, quản lý giống vật nuôi; phát hiện sớm và cảnh báo cháy rừng, suy thoái rừng; ứng dụng công nghệ dò cá sử dụng sóng siêu âm, công nghệ GIS, GPS… Chuyển đổi số giúp nông dân, trang trại, hợp tác xã, doanh nghiệp nâng cao năng suất, chất lượng, tối ưu hóa hoạt động sản xuất, giảm chi phí, tăng lợi nhuận, hiệu quả sản xuất cao hơn, tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị. Chuyển đổi số là giải pháp hữu hiệu để khắc phục điểm yếu cố hữu là sản xuất manh mún, nhỏ lẻ và thiếu liên kết.
Ông Aziz Elbehri, Chuyên gia cấp cao, Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên Hợp Quốc phát biểu tham luận
Tuy nhiên, đồng chí cũng nêu rõ, thực tế cho thấy, chuyển đổi số trong nông nghiệp, nông thôn vẫn chưa đồng bộ, chưa hình thành những yếu tố cơ bản của nông nghiệp số, nông thôn số. Nhiều chuyên gia cho rằng nông nghiệp, nông thôn Việt Nam hiện nay vẫn chưa có nền tảng số, chuỗi kết nối số, chưa có cách tiếp cận mới và toàn diện theo yêu cầu của chuyển đổi số, thiếu cơ sở dữ liệu lớn cho sản xuất, thiếu kết nối chia sẻ đồng bộ thông tin của tất cả các khâu sản xuất, quản lý, logictics, thương mại nông sản; chưa tạo ra cơ hội cho nông sản vùng sâu, vùng xa, vùng khó khăn kết nối trực tiếp với hệ thống thương mại toàn cầu và chia sẻ dữ liệu cho các tổ chức, cá nhân sản xuất, kinh doanh nông nghiệp.
Ông Nadav Eshcar, Đại sứ Israel tại Việt Nam phát biểu tham luận
Đồng chí Nguyễn Duy Hưng đề nghị các đại biểu cũng thảo luận, làm sâu sắc các vấn đề:
Một là, Làm rõ tính cấp thiết và tác động của chuyển đổi số trong nông nghiệp, nông thôn. Từ đó nâng cao nhận thức, tiến tới hành động để triển khai thực hiện các giải pháp tận dụng tối đa cơ hội của cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0, khuyến khích hoạt động đổi mới sáng tạo trong các lĩnh vực nông nghiệp công nghệ cao, nông nghiệp thông minh, nông nghiệp hữu cơ, công nghệ sinh học, phát triển công nghiệp, dịch vụ nông thôn.
Hai là, Đánh giá thực trạng và kiến nghị xây dựng, hoàn thiện hệ thống chính sách, pháp luật về chuyển đổi số phù hợp với thể chế kinh tế thị trường định hướng XHCN để có thể tận dụng được các cơ hội của cuộc Cách mạng Công nghiệp 4.0, đáp ứng yêu cầu của quá trình chuyển đổi số trong nông nghiệp, nông thôn.
Ba là, Xây dựng quy hoạch, kế hoạch, chiến lược thực hiện chuyển đổi số nông nghiệp, nông thôn; số hoá cơ sở dữ liệu quốc gia về nông nghiệp, nông thôn và liên thông với hệ thống cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, kinh tế - xã hội, hạ tầng sản xuất, công nghệ, tài nguyên, môi trường, khí tượng thủy văn... làm cơ sở cho phân tích, dự báo, xây dựng quy hoạch, kế hoạch phát triển nông nghiệp, nông thôn và tổ chức sản xuất, kinh doanh của các chủ thể sản xuất kinh doanh nông nghiệp.
Thứ tư là, Đổi mới cơ chế quản lý khoa học, công nghệ. Khuyến khích tối đa, các doanh nghiệp, nhất là sự tham gia của khu vực tư nhân vào đầu tư nghiên cứu, ứng dụng và chuyển giao công nghệ; phát triển thị trường khoa học và công nghệ, công nghệ số trong nông nghiệp, nông thôn. Chính sách hỗ trợ các viện, trường, cơ sở nghiên cứu thành lập các trung tâm đổi mới sáng tạo, quỹ đầu tư khởi nghiệp, gắn kết giữa các viện nghiên cứu, trường đại học và doanh nghiệp, hợp tác xã và nông dân.
Năm là, đề xuất các giải pháp phát triển nguồn nhân lực, nhất là nguồn nhân lực chất lượng cao đáp ứng yêu cầu chuyển đổi số trong nông nghiệp, nông thôn trong bối cảnh cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0, chuyển đổi số và hội nhập quốc tế. Đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao đáp ứng yêu cầu của doanh nghiệp, hợp tác xã, người nông dân thực hiện chuyển đổi số trong nông nghiệp, nông thôn.
Tại hội thảo, các đại biểu tập trung phân tích, làm rõ những vấn đề: (1) Ứng dụng công nghệ số; (2) Canh tác thông minh; (3) Vai trò của công nghệ số để giảm phát thải; (4) Trí tuệ nhân tạo (AI) trong đánh giá chất lượng; (5) Ứng dụng nông nghiệp công nghệ cao và (6) Ứng dụng chuyển đổi số vào sản xuất nông nghiệp.
Quang cảnh hội thảo chuyên đề 9
Kết luận hội thảo, đồng chí Nguyễn Duy Hưng, Phó Trưởng Ban Kinh tế Trung ương cảm ơn các đại biểu, chuyên gia, nhà khoa học và các doanh nghiệp đã đóng góp những ý kiến sâu sắc, trách nhiệm, có tính chuyên môn cao và nhiều kinh nghiệm quý báu, thể hiện sự quan tâm đến lĩnh vực nông nghiệp. Đồng chí cho rằng, chuyển đổi số trong nông nghiệp là xu thế tất yếu, là động lực, đột phá để phát triển bền vững, chuyển đổi số cũng là điều kiện để biến từ ý tưởng thành hiện thực. Đồng chí nhấn mạnh, chúng ta cần phát triển khoa học mạnh mẽ, tận dụng thành tựu của cuộc cách mạng 4.0, người nông dân không những là nhà khoa học mà còn là nhà quản trị, thương gia, trở thành người nông dân thông minh. Chuyển đổi số trong nông nghiệp giúp xóa đói giảm nghèo, giảm thiểu khoảng cách giữa các vùng miền và giảm nghèo bền vững. Đồng chí nhấn mạnh, Việt Nam là một trong 5 nước chịu nhiều ảnh hưởng tiêu cực của biến đổi khí hậu, vì vậy chúng ta cần chuyển đổi số để thích ứng với biến đổi khí hậu. Để chuyển đổi số thành công, cần sự chung tay của cả xã hội, trong đó người nông dân đóng vai trò rất quan trọng.
Ý kiến của các chuyên gia, các nhà khoa học, diễn giả tại Hội thảo sẽ được Tổ biên tập Đề án "Chủ trương, chính sách công nghiệp hóa, hiện đại hóa đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045" tiếp thu, tổng hợp đầy đủ để xây dựng Đề án trình Ban Chấp hành Trung ương vào năm 2022. Hội thảo thu được nhiều ý tưởng mới, đóng góp tích cực, thiết thực thúc đẩy chuyển đổi số trong lĩnh vực nông nghiệp - nông thôn phát triển nhanh trong giai đoạn tới. Bộ phận Thường trực soạn thảo các Đề án sẽ tổng hợp, chắt lọc các ý kiến tại Hội thảo để xây dựng các báo cáo trình cơ quan có thẩm quyền mà trước hết là Báo cáo tổng kết 15 năm thực hiện Nghị quyết của BCH TW khoá 10 về Nông nghiệp, nông dân, nông thôn sẽ trình BCH TW vào đầu năm 2022.
Trung tâm Thông tin, Phân tích và Dự báo kinh tế