Ngày 19/01/2022, tại Hà Nội, Ban Kinh tế Trung ương chủ trì, phối hợp với các Bộ, ngành tổ chức Hội nghị toàn quốc Góp ý kiến Báo cáo tổng kết thực hiện Nghị quyết 26-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa X về nông nghiệp, nông dân, nông thôn. Hội nghị được tổ chức theo hình thức trực tiếp điểm cầu Trung ương kết nối trực tuyến với 63 điểm cầu tỉnh ủy, thành ủy.
Đồng chí Võ Văn Thưởng, Uỷ viên Bộ Chính trị, Thường trực Ban Bí thư phát biểu chỉ đạo
Chủ trì Hội nghị có các đồng chí: Võ Văn Thưởng, Uỷ viên Bộ Chính trị, Thường trực Ban Bí thư; Trần Tuấn Anh, Ủy viên Bộ Chính trị, Trưởng Ban Kinh tế Trung ương, Trưởng Ban Chỉ đạo Trung ương Tổng kết Nghị quyết 26-NQ/TW; Lê Văn Thành, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Thủ tướng Chính phủ. Tham dự Hội nghị có một số đồng chí Ủy viên Trung ương Đảng, Nguyên Ủy viên Trung ương Đảng; các đồng chí Bí thư tỉnh ủy, thành ủy; đại diện lãnh đạo Ban, Bộ, ngành, tổ chức chính trị - xã hội tại điểm cầu Trung ương và các đại biểu đại diện Thường trực tỉnh ủy, thành ủy, các ban, sở, ngành tại 63 điểm cầu trên cả nước.
Đồng chí Trần Tuấn Anh, Ủy viên Bộ Chính trị, Trưởng Ban Kinh tế Trung ương phát biểu khai mạc Hội nghị
Chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước về nông nghiệp, nông dân, nông thôn
Nông nghiệp, nông dân, nông thôn là vấn đề chiến lược, luôn được Đảng, Nhà nước ta xác định là một trong các nhiệm vụ quan trọng hàng đầu. Trong Thư gửi các điền chủ nông gia Việt Nam ngày 11/4/1946, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã viết: “Việt Nam là một nước sống về nông nghiệp. Nền kinh tế của ta lấy canh nông làm gốc. Trong công cuộc xây dựng nước nhà, Chính phủ trông mong vào nông dân, trông cậy vào nông nghiệp một phần lớn. Nông dân ta giàu thì nước ta giàu. Nông nghiệp ta thịnh thì nước ta thịnh”. Thực hiện tư tưởng của Bác, Đảng ta đã ban hành nhiều chủ trương, chính sách về phát triển nông nghiệp, nông dân, nông thôn. Đặc biệt, ngày 05/8/2008, Ban Chấp hành Trung ương (khóa X) đã ban hành Nghị quyết 26-NQ/TW về nông nghiệp, nông dân, nông thôn. Nghị quyết 26-NQ/TW đã đề ra chiến lược tổng thể, toàn diện về nông nghiệp, nông dân, nông thôn với các quan điểm và chủ trương đúng đắn, hợp lòng dân, được nhân dân đồng tình và hưởng ứng tích cực. Trên cơ sở Nghị quyết, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo các Bộ, ngành, địa phương tích cực triển khai thực hiện nhiều cơ chế, chính sách, chương trình, đề án để thúc đẩy nông nghiệp phát triển, nâng cao thu nhập và đời sống cho người nông dân, xây dựng nông thôn mới.
Đồng chí Lê Văn Thành, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Thủ tướng Chính phủ điều hành Hội nghị
Tiếp tục khẳng định vị trí, vai trò quan trọng của nông nghiệp, nông dân, nông thôn đối với sự nghiệp phát triển đất nước, mới đây, Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIII nêu rõ: Đẩy mạnh cơ cấu lại nông nghiệp, phát triển kinh tế nông thôn gắn với xây dựng nông thôn mới; Phát triển nông nghiệp hàng hoá tập trung quy mô lớn theo hướng hiện đại, ứng dụng công nghệ cao, nâng cao giá trị gia tăng và phát triển bền vững. Khuyến khích phát triển nông nghiệp xanh, sạch, nông nghiệp sinh thái, nông nghiệp hữu cơ, nông nghiệp công nghệ cao, thông minh, nông nghiệp số, thích ứng với biến đổi khí hậu. Tiếp tục triển khai Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới theo hướng gắn với quá trình đô thị hoá, đi vào chiều sâu, hiệu quả, bền vững; thực hiện xây dựng nông thôn mới nâng cao, nông thôn mới kiểu mẫu và xây dựng nông thôn mới cấp thôn, bản. Xây dựng chính sách bảo đảm an ninh lương thực quốc gia trong tình hình mới; từng bước thu hẹp khoảng cách về hưởng thụ văn hoá giữa thành thị và nông thôn, giữa các vùng, miền và các giai tầng xã hội…
Đoàn Chủ tọa Hội nghị
Để thực hiện chủ trương đó, ngày 26/3/2021, Ban Bí thư Trung ương Đảng đã ban hành Quyết định 02-QĐ/TW thành lập Ban Chỉ đạo Tổng kết 15 năm thực hiện Nghị quyết 26-NQ/TW. Ban Chỉ đạo có nhiệm vụ đánh giá về những kết quả đạt được cũng như những tồn tại, hạn chế trong quá trình thực hiện Nghị quyết 26-NQ/TW, trên cơ sở đó, đề xuất những chủ trương, chính sách phát triển nông nghiệp, nông dân, nông thôn phù hợp với tình hình mới.
Đồng chí Nguyễn Duy Hưng, Phó Trưởng Ban Kinh tế Trung ương đọc Báo cáo tại Hội nghị
Phát biểu khai mạc tại Hội nghị, đồng chí Trần Tuấn Anh, Ủy viên Bộ Chính trị, Trưởng Ban Kinh tế Trung ương, Trưởng Ban Chỉ đạo Tổng kết Nghị quyết khẳng định: Với sự nghiêm túc, tích cực triển khai của Ban Chỉ đạo Tổng kết Nghị quyết, đến nay, các cơ quan, bộ, ngành, địa phương đã gửi báo cáo tổng kết Nghị quyết về Ban Chỉ đạo. Ban Chỉ đạo đã tổ chức 24 Hội nghị, hội thảo; làm việc với một số Bộ, ngành, địa phương; tổng hợp báo cáo của các Bộ ngành, địa phương và 26 Báo cáo chuyên đề để xây dựng dự thảo Báo cáo tổng kết Nghị quyết 26-NQ/TW và gửi xin ý kiến các cơ quan ở Trung ương, địa phương, thành viên Ban Chỉ đạo.
Các điểm cầu trực tuyến
Nghị quyết 26-NQ/TW đã đề ra chiến lược tổng thể, toàn diện về nông nghiệp, nông dân, nông thôn với các quan điểm và chủ trương đúng đắn, hợp lòng dân, được nhân dân đồng tình, hưởng ứng tích cực. Cấp ủy, chính quyền các cấp và cả hệ thống chính trị đã vào cuộc quyết liệt với sự chung sức, đồng lòng của người dân và cộng đồng doanh nghiệp, nước ta đã đạt được nhiều thành tựu to lớn, toàn diện trong phát triển nông nghiệp, nông dân, nông thôn.
Đồng chí Nguyễn Thị Tuyến, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Bí thư Thưởng trực Thành ủy Hà Nội phát biểu tại Hội nghị
Trên cơ sở tổng kết, đánh giá cho thấy, sau hơn 13 năm thực hiện Nghị quyết, nông nghiệp, nông thôn nước ta đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng, có ý nghĩa to lớn, bao trùm, toàn diện: Tốc độ tăng trưởng nông nghiệp đạt được mức khá cao (2,94%/năm), chất lượng tăng trưởng ngày càng được cải thiện hơn. Kim ngạch xuất khẩu nông lâm thủy sản tăng trưởng 8,17%/năm, cán cân thương mại liên tục xuất siêu, nông sản Việt Nam có mặt trên 196 quốc gia và vùng lãnh thổ, đưa Việt Nam thành một trong những cường quốc nông sản; bảo đảm vững chắc an ninh lương thực quốc gia, giảm nghèo bền vững. Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới về đích sớm trước 1,5 năm, với những thành tựu to lớn, toàn diện và lịch sử. Thu nhập bình ở nông thôn tăng nhanh hơn đô thị; tỷ lệ hộ nghèo đa chiều ở nông thôn giảm nhanh, bình quân giảm khoảng 1,5%/năm. Môi trường cảnh quan ngày càng cải thiện, xuất hiện ngày càng nhiều các làng, xã xanh - sạch - đẹp.
Đồng chí Lê Quốc Chỉnh, Phó Bí thư thường trực Tỉnh ủy Nam Định phát biểu tại Hội nghị
Nông nghiệp duy trì tăng trưởng và phát triển khá toàn diện, chất lượng tăng trưởng ngày càng được cải thiện; tiếp tục khẳng định vai trò trụ đỡ của nền kinh tế, bảo đảm an ninh lương thực quốc gia. Sản xuất, kinh doanh nông sản chuyển mạnh theo hướng nâng cao chất lượng và giá trị, thích ứng biến đổi khí hậu; phát huy lợi thế so sánh, theo nhu cầu thị trường và hướng mạnh vào xuất khẩu; đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ. Tỷ trọng nông sản qua chế biến tăng dần. Thị trường tiêu thụ nông sản được mở rộng cả trong và ngoài nước, tận dụng cơ hội của các Hiệp định thương mại tự do (FTA), tham gia ngày càng sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu.
Nông dân đã phát huy tốt hơn vai trò chủ thể, chủ động và tích cực chuyển đổi cơ cấu sản xuất, ứng dụng khoa học và công nghệ, tham gia chuỗi giá trị nông sản, khôi phục và phát triển ngành nghề nông thôn. Đặc biệt, người dân nông thôn đã tích cực tham gia, tự nguyện hiến đất, hiến nhà, góp công, góp sức, trực tiếp tham gia cùng chính quyền cơ sở trong công cuộc xây dựng nông thôn mới theo phương châm “dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra giám sát, dân thụ hưởng”. Đời sống vật chất và tinh thần của người nông dân không ngừng được nâng cao, tỷ lệ hộ nghèo ở nông thôn giảm nhanh; dân chủ ở cơ sở được tăng cường.
Đồng chí Lương Quốc Đoàn, Ủy viên Trung ương Đảng, Chủ tịch Hội Nông dân Việt Nam phát biểu tại Hội nghị
Nông thôn ngày càng văn minh, hiện đại hơn. Cơ cấu kinh tế nông thôn chuyển đổi tích cực, tỷ trọng công nghiệp và dịch vụ ở nông thôn tăng khá. Chương trình mục tiêu Quốc gia xây dựng nông thôn mới về đích sớm hơn 1,5 năm, tạo sức lan tỏa, trở thành phong trào sâu rộng trong toàn xã hội. Nông thôn chuyển biến rõ rệt, khang trang, xanh, sạch, đẹp; hạ tầng thiết yếu về giao thông, thủy lợi, điện, viễn thông, văn hóa, y tế, giáo dục... được quan tâm đầu tư đồng bộ hơn. Chương trình “Mỗi xã một sản phẩm” (OCOP) tuy được triển khai chưa lâu nhưng đã đạt được kết quả tích cực ở nhiều địa phương.
Đồng chí Võ Tuấn Nhân, Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường phát biểu tại Hội nghị
Tuy vậy, đồng chí cũng chỉ ra, khu vực nông nghiệp, nông dân, nông thôn nước ta còn bộc lộ nhiều tồn tại, hạn chế. Giá trị tăng trưởng nông nghiệp có xu hướng chậm lại, chưa bền vững. Việc xây dựng nông thôn mới gắn với đô thị hoá; công nghiệp hoá, hiện đại hoá nông nghiệp, nông thôn còn gặp nhiều khó khăn, bất cập. Thu nhập ở nông thôn còn thấp, chênh lệnh vùng miền, giữa nông thôn và đô thị còn cao. Môi trường nông thôn còn ô nhiễm, vai trò cộng đồng chưa phát huy tốt, nếp sống văn hoá nông thôn, nơi gìn giữ những truyền thống văn hoá cao đẹp của dân tộc ở một số nơi có nguy cơ ngày càng mai một...
Đồng chí Võ Thành Thống, Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư phát biểu tại Hội nghị
Để đảm bảo yêu cầu của Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư về Báo cáo Tổng kết thực hiện Nghị quyết 26-NQ/TW, đồng chí Trần Tuấn Anh đề nghị các đại biểu cho ý kiến vào những nội dung chủ yếu như: Đánh giá tình hình triển khai, thực hiện Nghị quyết về những thành công và hạn chế, nguyên nhân trong thực hiện mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp của Nghị quyết đã đề ra. Làm sâu sắc thêm những bài học kinh nghiệm, nhất là kinh nghiệm rút ra từ việc thể chế Nghị quyết. Những nội dung kế thừa và phát huy từ kết quả thực hiện Nghị quyết 26 và những quan điểm, mục tiêu, giải pháp nào phù hợp với tình hình mới, bối cảnh mới cho từng giai đoạn 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2045. Xác định về vị trí, vai trò của nông nghiệp, nông dân, nông thôn nước ta trong giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2045. Kế thừa các quan điểm đã nêu trong Nghị quyết 26-NQ/TW, phát triển, hình thành hệ quan điểm mới và các mục tiêu giai đoạn tới. Cho ý kiến về các nhiệm vụ giải pháp; cho ý kiến về tiêu đề của Nghị quyết mới.
Đồng chí Lê Tấn Dũng, Thứ trưởng Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội phát biểu tại Hội nghị
Trên tinh thần đó, Hội nghị đã thu hút được nhiều ý kiến đóng góp của đại diện các Bộ, ngành ở Trung ương và địa phương, đánh giá về kết quả sau hơn 13 năm thực hiện Nghị quyết 26-NQ/TW của Trung ương và bài học kinh nghiệm rút ra trong quá trình tổ chức thực hiện; đánh giá về những thành tựu, khó khăn, thách thức, tồn tại, nguyên nhân, cũng như đề xuất điều chỉnh một số chính sách khó thực hiện đối với các địa phương; nhận định bối cảnh, xu hướng và đề xuất về quan điểm, mục tiêu, giải pháp để phát triển bền vững nông nghiệp, nông thôn, nâng cao đời sống của nông dân nước ta trong thời gian tới.
Cần có Nghị quyết mới về nông nghiệp, nông dân, nông thôn phù hợp tình hình mới
Phát biểu chỉ đạo Hội nghị, đồng chí Võ Văn Thưởng, Uỷ viên Bộ Chính trị, Thường trực Ban Bí thư khẳng định: Từ khi Đảng ra đời thì nông nghiệp, nông dân là vấn đề chiến lược, luôn được Đảng, Nhà nước ta xác định là một trong những nhiệm vụ quan trọng hàng đầu. Nghị quyết 26-NQ/TW ra đời hợp lòng dân, sát thực tiễn, tính khả thi cao, tạo được cảm hứng của cả hệ thống chính trị. Sự tập trung lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện rất bài bản của Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, của các cơ quan nhà nước đã thúc đẩy tính tích cực của các cấp ủy, tổ chức Đảng, Ban, Bộ, ngành Trung ương tạo ra bước chuyển mạnh mẽ từ nhận thức đến hành động và đạt được nhiều thành tựu to lớn trên lĩnh vực nông nghiệp, nông dân, nông thôn.
Đồng chí Đào Minh Tú, Phó Thống Đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam phát biểu tại Hội nghị
Đồng chí Võ Văn Thưởng nhấn mạnh, nông nghiệp trong nhiều năm liền được nhắc đến như là trụ đỡ của nền kinh tế. Thành tựu trong lĩnh vực nông nghiệp, nông dân, nông thôn đã góp phần vào những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử của công cuộc đổi mới mà chúng ta đạt được trong thời gian vừa qua. Tuy nhiên, trong bối cảnh tình hình đất nước và thế giới có nhiều thay đổi lớn, nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ đất nước trong tình hình mới đặt ra yêu cầu nâng cao chất lượng trong thực hiện nhiệm vụ phát triển nông nghiệp, nông dân, nông thôn. Chủ trương hướng đến nền nông nghiệp sinh thái, nông thôn hiện đại, nông dân văn minh mà Đại hội XIII đề ra, đòi hỏi phải tăng cường thêm nhiều chủ trương, chính sách, giải pháp mạnh mẽ mới để thúc đẩy sự phát triển của nông nghiệp, nông dân, nông thôn. Đồng chí Võ Văn Thưởng khẳng định, đến thời điểm này đã chín muồi để tổng kết thực hiện Nghị quyết 26-NQ/TW và cũng là thời điểm để có thể ban hành một Nghị quyết mới của Ban Chấp hành Trung ương về vấn đề nông nghiệp, nông dân, nông thôn.
Đồng chí Nguyễn Xuân Cường, Nguyên Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn phát biểu tại Hội nghị
Gợi ý về quan điểm, mục tiêu và giải pháp đối với Nghị quyết mới, đồng chí Võ Văn Thưởng yêu cầu:
Một là, tiếp tục khẳng định nông nghiệp, nông dân, nông thôn là vấn đề có vai trò, ý nghĩa chiến lược đối với giai đoạn phát triển mới của đất nước. Giải quyết tốt những vấn đề nông nghiệp, nông dân, nông thôn là yếu tố quan trọng mang tính tiền đề để đất nước đạt mục tiêu mà Đại hội XIII đặt ra đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.
Hai là, nâng cao nhận thức của các cấp ủy, tổ chức Đảng, Ban, Bộ, ngành về vị trí, vai trò ý nghĩa chiến lược của nông nghiệp, nông dân, nông thôn.
Ba là, mục tiêu, giải pháp của Nghị quyết phải rõ ràng, mạch lạc, khả thi. Trong đó phải xác định định các giải pháp đột phá phù hợp từng giai đoạn, có lộ trình để thực hiện, tránh trường hợp quá chung chung thời nào nói cũng được.
Bốn là, Nghị quyết mới phải tạo ra sự chuyển biến mạnh mẽ trong lĩnh vực nông nghiệp, nông dân, nông thôn trên cơ sở cái gì mà đã làm hay thì tiếp tục phát huy, giải pháp mới để giải quyết các vấn đề mới, khắc phục tối đa các hạn chế yếu kém.
Quang cảnh Hội nghị
Bên cạnh đó, đồng chí cũng lưu ý một số vấn đề đang thu hút sự quan tâm đặc biệt của xã hội như về thể chế về đất đai để phục vụ cho phát triển nông nghiệp được hoàn thiện; thu hút đầu tư vào nông nghiệp, nông thôn; nông thôn trở thành môi trường để giới trẻ khởi nghiệp trong kinh tế nông nghiệp; đảm bảo môi trường bền vững, an ninh trật tự được giữ vững, đời sống văn hóa tinh thần của người dân được nâng cao…
Đánh giá cao sự chuẩn bị của Ban Chỉ đạo Tổng kết Nghị quyết; ý kiến phát biểu tâm huyết, ngắn gọn, sát thực tiễn, đề xuất nhiều giải pháp quan trọng để thúc đẩy sự phát triển của nông nghiệp, nông dân, nông thôn của các đại biểu tham dự Hội nghị, đồng chí Võ Văn Thưởng yêu cầu các đại biểu tiếp tục nghiên cứu, đóng góp ý kiến, trên cơ sở đó, Ban Chỉ đạo, Tổ Biên tập tiếp thu, hoàn chỉnh Báo cáo Tổng kết để báo cáo Bộ Chính trị cho ý kiến trước khi trình Ban Chấp Trung ương đảm bảo chất lượng, đúng kế hoạch đã đề ra./.
Trung tâm Thông tin, Phân tích và Dự báo Kinh tế