Quốc hội đã biểu quyết thông qua Luật Hỗ trợ DNNVV. Đây là tin vui đối với cộng đồng doanh nghiệp. Ảnh: P.V
Xác định tiêu chí doanh nghiệp nhỏ và vừa
Dự án Luật Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNNVV) được Quốc hội thông qua có 4 chương với 35 điều và có hiệu lực thi hành từ ngày 1.1.2018. Luật quy định về nguyên tắc, nội dung, nguồn lực hỗ trợ DNNVV; trách nhiệm của cơ quan, tổ chức và cá nhân liên quan đến hỗ trợ DNNVV.
Các tiêu chí xác định doanh nghiệp nhỏ và vừa theo luật gồm: (1) Doanh nghiệp nhỏ và vừa bao gồm doanh nghiệp siêu nhỏ, doanh nghiệp nhỏ và doanh nghiệp vừa, có số lao động tham gia bảo hiểm xã hội bình quân năm không quá 200 người và đáp ứng một trong 2 tiêu chí sau: Tổng nguồn vốn không quá 100 tỉ đồng; tổng doanh thu của năm trước liền kề không quá 300 tỉ đồng. (2) Doanh nghiệp siêu nhỏ, doanh nghiệp nhỏ và doanh nghiệp vừa được xác định theo lĩnh vực nông nghiệp, lâm nghiệp, thủy sản; công nghiệp và xây dựng; thương mại và dịch vụ.
Về nguyên tắc hỗ trợ DNNVV, luật quy định rõ, việc hỗ trợ DNNVV phải tôn trọng quy luật thị trường, phù hợp với điều ước quốc tế mà nước Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên. Bảo đảm công khai, minh bạch về nội dung, đối tượng, trình tự, thủ tục, nguồn lực, mức hỗ trợ và kết quả thực hiện.
Hỗ trợ nhiều hơn cho doanh nghiệp có quy mô nhỏ hơn
Trước khi biểu quyết thông qua dự thảo Luật, các đại biểu Quốc hội đã nghe Báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự án Luật Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa. Báo cáo cho biết, đối với đề nghị không nên bình quân dàn đều giữa doanh nghiệp siêu nhỏ và nhỏ với doanh nghiệp vừa vì có sự khác nhau rất lớn về năng lực và quy mô; cần tập trung hỗ trợ cho doanh nghiệp siêu nhỏ và nhỏ bao gồm cả hộ kinh doanh với quy mô từ 10-20 tỉ đồng doanh thu và từ 20-30 lao động trở xuống, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho biết định hướng của dự thảo Luật là hỗ trợ nhiều hơn cho doanh nghiệp có quy mô nhỏ hơn.
ĐB Trần Thị Hằng (Bắc Ninh) cho rằng: Luật đã đưa ra hệ thống các biện pháp hỗ trợ toàn diện cho DNNVV thông qua thiết lập đồng bộ các chính sách, chương trình hỗ trợ doanh nghiệp trên cơ sở hỗ trợ có chọn lọc, phù hợp với mục tiêu và định hướng phát triển kinh tế của đất nước, lợi thế của từng địa phương và nguồn lực của quốc gia nhằm tăng số lượng và nâng cao chất lượng hoạt động của khu vực DNNVV. Đây là dự thảo rất cần thiết trong bối cảnh cần hỗ trợ DNNVV hiện nay, phù hợp với tinh thần Nghị quyết Trung ương 5 phát triển kinh tế tư nhân.
Vẫn còn băn khoăn
Ông Nguyễn Văn Thân - Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa VN - đã trao đổi với Lao Động chiều qua, ngay sau khi luật được thông qua. "Theo tôi, có 3 điểm quan trọng nhất mà luật đưa ra là việc chuyển đổi các hộ kinh doanh thành DN, hỗ trợ DN khởi nghiệp, DN đổi mới sáng tạo và đồng thời liên kết các DNNVV với các DN lớn, DN có vốn đầu tư nước ngoài để tạo thành chuỗi liên kết tham gia vào chuỗi giá trị toàn cầu. Một số các hỗ trợ khác đã được nêu ở các văn bản pháp luật trước đây cũng được thể chế trong luật là hỗ trợ DNNVV về thuế, đất đai, tiếp cận thông tin…
Hiện Thủ tướng Chính phủ cũng giao trực tiếp cho Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa xây dựng Đề án hỗ trợ các hộ kinh doanh chuyển sang DN với mục tiêu có ít nhất 1 triệu vào năm 2020. Để thực hiện nhiệm vụ được Thủ tướng giao, Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa chủ trương thực hiện thí điểm ở một tỉnh với cách làm thận trọng nhưng phải hỗ trợ thiết thực để DN thực sự cảm thấy cần thiết phải chuyển đổi, rằng họ có lợi gì từ việc "lên" DN để phát triển" - ông Thân nói.
Trong khi đó, từ góc độ doanh nghiệp, ông Nguyễn Quốc Hiệp - Chủ tịch GPInvest - cho biết: "Cái mà các DNNVV thiếu không chỉ là vốn mà còn là định hướng phát triển DN như thế nào, chọn ngành nghề gì? Theo thống kê, số DN bị phá sản chiếm 70-80% số DN thành lập mới. Điều này phản ánh thị trường rất khắc nghiệt. Cơ chế thị trường cạnh tranh khốc liệt, các DNNVV cần định hướng hỗ trợ DN làm sao tiếp cận công nghệ mới, nâng cao năng lực quản trị.
Thêm vào đó, việc định nghĩa thế nào là DNNVV cũng còn nhiều tranh cãi. Cụ thể, hiện nay nói hỗ trợ cho DNNVV mà chỉ thâu tóm việc hỗ trợ cho trong một Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa thì chưa đủ. Trong khi đó, các ngành nghề đều có các DNNVV. Ví dụ, trong Hiệp hội Nhà thầu xây dựng cũng có số lượng lớn các DNNVV, vậy những doanh nghiệp này sẽ làm việc với Hiệp hội Nhà thầu xây dựng hay là hoạt động trong Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa? Ngành xây dựng chiếm 14-15% GDP cả nước, nhưng chẳng ai hỏi đến Hiệp hội Nhà thầu xây dựng. Vì vậy cần có định nghĩa thế nào là DNNVV? Nhà nước cần hiểu từng ngành nghề, xem các doanh nghiệp khó chỗ nào để có giải pháp đúng.
Hiện tại, các ngân hàng đang quá vất vả trong phát triển thị trường và tìm kiếm khách hàng. Nếu khách đủ độ tin cậy thì các NH tranh nhau mời chào. Trong khi đối với các DNNVV vốn ít, không có tài sản thế chấp, thì khả năng tiếp cận vốn quá khó. Đây là mâu thuẫn, nhưng là tất yếu mà cơ chế thị trường tạo ra mà hiện nay ta chưa giải quyết được. Việc "hô hào" tăng cường tín dụng nhưng bản thân các ngân hàng cần phải đảm bảo an toàn hệ thống, tránh nợ xấu. Đó là vấn đề cần quan tâm".
Theo báo Lao động