Đối mặt các chỉ trích của Mỹ cho rằng Trung Quốc tìm cách thúc đẩy thặng dư thương mại bằng chính sách trợ cấp các công ty trong nước và hạn chế các công ty nước ngoài tiếp cận thị trường trong nước, Trung Quốc đang nỗ lực quảng bá hình ảnh mới, một nước nhập khẩu khổng lồ.
Các biển hiệu quảng bá Hội chợ nhập khẩu quốc tế Trung Quốc (CIIE) được dựng lên ở Tháp truyền hình Minh Châu Phương Đông, Thượng Hải. Ảnh: Reuters
Tổ chức hội nghị nhập khẩu hoành tráng
Theo tờ Wall Street Journal, tâm điểm của nỗ lực thay đổi hình ảnh này là Hội chợ nhập khẩu quốc tế Trung Quốc (CIIE) sẽ được tổ chức ở Thượng Hải từ ngày 5 đến 10-11. CIIE, lần đầu tiên được tổ chức, là ý tưởng của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình, người đã cam kết tái cân bằng nền kinh tế Trung Quốc và "vạch ra hướng đi đúng đối với toàn cầu hóa kinh tế".
Để chuẩn bị cho CIIE, chính quyền thành phố Thượng Hải đã gấp rút chi 750 triệu đô la để xây mới một số cơ sở vật chất. Các ga tàu điện ngầm tại Thượng Hải cũng được trang trí hình ảnh linh vật gấu trúc, biểu tượng của hội chợ. Chính quyền Thượng Hải đã lên kế hoạch đóng cửa các trường học và công sở trong hai ngày để tạo điều kiện thuận lợi cho việc tổ chức CIIE.
CIIE dự kiến thu hút 2.800 công ty nước ngoài từ 130 nước đến thuê không gian trưng bày hàng hóa và dịch vụ bao gồm những tập đoàn hàng đầu của Mỹ như Google, Boeing, Caterpillar, Facebook, General Motors, Tesla, Qualcomm... Ban tổ chức cho biết cho đến nay có 160.000 khách hàng là các công ty trong nước đã đăng ký tham gia.
Sự quan tâm lớn của các doanh nghiệp Trung Quốc đối với CIIE cho thấy sức mua khổng lồ của Trung Quốc từ các hệ thống sản xuất công nghiệp tân tiến cho đến các hàng hóa tiêu dùng và dịch vụ. Một số nhà kinh tế Trung Quốc và nước ngoài dự báo, các biến động về sức mua của Trung Quốc có thể làm chao đảo thế giới giống như chỉ số sản lượng nhà máy của nước này trong những năm qua.
Giờ đây, nỗ lực quảng bá vai trò của Trung Quốc như là một nước nhập khẩu lớn xuất phát từ nhu cầu cấp thiết về địa chính trị của Chủ tịch Tập Cận Bình khi ông đối mặt với sự chống đối chưa có tiền lệ nhằm vào các tham vọng toàn cầu của chính phủ Trung Quốc. Theo một phân tích của Tổ chức Phát triển và hợp tác kinh tế (OECD), Trung Quốc đang thặng dư thương mại hàng hóa với ít nhất 96 nước. Trong khi Trung Quốc đóng chặt cánh cửa thị trường trong nước đối với các công ty nước ngoài thì các công ty Trung Quốc lại được thoải mái tiếp cận phần lớn thị trường thế giới.
Tình trạng mất cân đối thương mại có lợi cho Trung Quốc này đã khiến nhiều nhà chính trị trên toàn cầu tức giận và khơi mào làn sóng phản kháng từ các đòn thuế mà Tổng thống Mỹ Donald Trump áp lên 250 tỉ đô la hàng hóa Trung Quốc bán sang Mỹ mỗi năm cho đến những chỉ trích cáo buộc Trung Quốc ăn cắp công nghệ và tiến hành chính sách ngoại giao bẫy nợ bằng cách mời chào các dự án phát triển sở hạ tầng tốn kém ở các nước đang phát triển.
Chi 10.000 tỉ đô la để mua hàng hóa nước ngoài
Hồi giữa tháng 9, Văn phòng Thông tin Quốc vụ viện Trung Quốc công bố sách trắng về xung đột thương mại Trung - Mỹ để lên tiếng bảo vệ chính sách thương mại của Bắc Kinh. Sách trắng khẳng định: "Trung Quốc không cố ý tạo ra thặng dư thương mại", đồng thời nhấn mạnh Trung Quốc đang là nước nhập khẩu lớn thứ hai thế giới và sẽ chi 10.000 tỉ đô la mua hàng hóa và dịch vụ trên thế giới trong 5 năm tới. Trung Quốc tổ chức khoảng 4.000 hội chợ thương mại mỗi năm nhưng việc tổ chức CIIE theo sáng kiến của ông Tập Cận Bình là nhắm đến mục tiêu khẳng định điều này.
"Họ đang cố gắng quảng bá về mặt hình ảnh để chứng tỏ sự nhạy cảm của họ trước các mối lo ngại hiện nay", Jacob Parker, Phó Chủ tịch Hội đồng thương mại Mỹ - Trung, nói. Ông nhận định so với các đòi hỏi của Mỹ về việc thay đổi cấu trúc, chẳng hạn giảm các biện pháp trợ cấp mà chính phủ Trung Quốc dành cho các công ty trong nước, phương án nhập khẩu nhiều hàng hóa hơn là một trong những cách dễ dàng để giải quyết mối lo ngại của cộng đồng quốc tế về tình trạng thặng dư thương mại của Trung Quốc.
Để hỗ trợ cho sự thành công của CIIE, các chính quyền địa phương khắp Trung Quốc đang vận động các công ty đến dự hội chợ. Chẳng hạn, họ trợ cấp chi phí cho chuyến đi đến Thượng Hải của các công ty đăng ký dự hội chợ. Thậm chí, Tổng Công ty công nghiệp máy móc quốc gia Trung Quốc còn đưa ra tuyên bố khẳng định mua sắm hàng hóa nhập khẩu là "nhiệm vụ chính trị". Cũng trong nhiều tháng qua, các quan chức Bộ Thương mại Trung Quốc đã tỏa đi khắp thế giới, mời chào các công ty nước ngoài, các tổ chức thương mại gửi các phái đoàn cấp cao đến tham dự CIIE. Bộ Thương mại Trung Quốc xem CIIE là nỗ lực ngoại giao quan trọng của đất nước trong năm nay.
"Họ hành động rất nhanh và chương trình hội chợ cũng được quảng bá rất nhanh", Carlos J. Valderrama, Giám đốc bộ phận quốc tế của Phòng Thương mại khu vực Los Angeles ở bang California, Mỹ, nói. Ông cho biết các công ty ở bang California nhìn thấy lợi ích quan hệ công chúng khi đăng ký tham dự một sự kiện mà Chủ tịch Tập Cận Bình xem ưu tiên số một của Trung Quốc trong năm nay.
Ít nước và tập đoàn gửi lãnh đạo cấp cao đến CIIE
Hội chợ nhập khẩu quốc tế Trung Quốc sẽ được tổ chức ở một địa điểm rộng gần 1,5 triệu m2 tại Thượng Hải.
Ảnh: Zuma Press
Dù các công ty nước ngoài rất muốn bán nhiều hàng hóa hơn ở Trung Quốc nhưng rất ít chính phủ nước ngoài hay các tập đoàn đa quốc gia có ý định gửi các quan chức cấp cao của họ đến CIIE để công nhận tầm quan trọng của hội chợ này. Qua các cuộc trao đổi với Wall Street Journal, nhiều nhà ngoại giao của các nước và lãnh đạo các tập đoàn đa quốc gia nhận định vì không rõ các ý đồ của Trung Quốc bao gồm các ý đồ chính trị, thông qua việc tổ chức CIIE, nên rất khó để giám đốc điều hành (CEO) của các tập đoàn toàn cầu tham dự dù nhiều người trong số họ sẽ có mặt ở khu vực gần Trung Quốc trong cùng thời gian hội chợ này diễn ra.
Một số ý kiến nói rằng việc cử một phái đoàn cấp cao đến CIIE sẽ có lợi cho chương trình nghị sự thương mại của ông Tập giữa lúc ông đang đối đầu với Tổng thống Trump. Một số ý kiến băn khoăn, không biết các CEO có cơ hội tiếp cận các lãnh đạo cấp cao Trung Quốc tại hội chợ này hay không.
Hai nguồn tin cho biết các doanh nghiệp dự CIIE phải đóng phí 2.000 đô la cho mỗi chỗ ngồi để nghe bài phát triển khai mạc CIIE của Chủ tịch Tập Cận Bình. Nội dung bài phát biểu có thể đề cập đến một số biện pháp tự do hóa thị trường Trung Quốc nhằm đáp ứng các đòi hỏi của các chính phủ nước ngoài.
Các nhà tổ chức CIIE cho biết 200 trong số 500 công ty lớn nhất toàn cầu do tạp chí Fortune bình chọn đã thuê không gian trưng bày tại CIIE. Tuy nhiên, trong số hơn 10 tập đoàn toàn cầu mà tờ Wall Street Journal trao đổi, chỉ có một tập đoàn xác nhận sẽ cử lãnh đạo cao cấp đến CIIE. Đó là Christoph Franz, Chủ tịch Tập đoàn dược phẩm Hoffmann - La Roche (Thụy Sĩ).
Hơn 20 nước thành viên của khối các nền kinh tế lớn G20 và OCED bao gồm Brazil và Đức cho hay phái đoàn dự CIIE của họ sẽ do các đại điện thương mại và kinh tế dẫn đầu. Ngoài ra, Tổng Giám đốc Tổ chức Thương mại thế giới (WTO) Roberto Azevedo và một số nguyên thủ quốc gia sẽ đến dự CIIE. Đại sứ quán Mỹ tại Bắc Kinh cho biết Mỹ vẫn chưa quyết định sẽ cử quan chức nào tham dự.
Theo thesaigontiems.vn